Aan de slag

Tool helpt bij voeren van gesprek over ethiek

Bij de inzet van digitale technologie sta je als school geregeld voor moeilijke keuzes. Welke devices zetten we in? Gaan we werken met Google, Microsoft of een ander online platform? Dit soort keuzes hangen vaak samen met ethische vraagstukken. Om scholen te ondersteunen bij het bespreken hiervan is er nu een online gesprekstool: het Ethiekkompas.

Ethische vragen bij digitalisering in het onderwijs

Het Ethiekkompas hoort bij het rapport 'Waarden wegen - Een ethisch perspectief op digitalisering in het onderwijs’, dat Kennisnet onlangs publiceerde. In het rapport schrijft Kennisnet dat scholen bewuster zouden moeten nadenken over ethische vragen bij het maken van keuzes voor digitalisering in het onderwijs. Want ja, digitale technologie maakt onderwijs in veel opzichten aantrekkelijker, makkelijker en efficiënter.

Maar technologie heeft ook bijwerkingen, en die worden steeds meer gevoeld. Wat vinden we er bijvoorbeeld van dat techbedrijven data over leerlingen in handen krijgen? En wat het betekent het voor de relatie tussen leraar en leerling, wanneer die eerste zijn leerlingen volgt via een dashboard? Moet de leerling dan met de computer concurreren om de aandacht van de leraar? Dit zijn voorbeelden van ‘ethische vragen’. Ethische vragen gaan over hoe we ‘goed handelen’ en welke waarden we daarbij voorop stellen.

Aan de slag met het Ethiekkompas

Sta je als school voor een keuze op het gebied van digitalisering en wil je belangrijke ethische vragen hierbij op tafel krijgen? Ga dan eens, samen met je team, aan de slag met het online ethiekkompas

Door het gesprek aan te gaan aan de hand van het Ethiekkompas:

  • verloopt je gesprek gestructureerd
  • krijg je een afgewogen antwoord op je vraagstuk
  • en krijg je een rapport met de belangrijkste bevindingen.

Een voorbeeld. Wat doe je als techbedrijf Huawei aanbiedt je leerlingen met hun ‘Smartbus’ te onderwijzen in digitale geletterdheid? Zie je dit als een kans om van je leerlingen zelfbewuste en verantwoordelijke digitale burgers te maken? Of vraag je je af of Huawei de beste partij is om dit onderwerp aan te kaarten? Een typisch vraagstuk dat ethische vragen oproept. Het Ethiekkompas helpt je om deze vragen vanuit de waarden van je school of team te beantwoorden, alle argumenten op tafel te krijgen en tot een onderbouwd besluit te komen.  

Dit heb je nodig

  • Je gaat aan de slag met een team van 3 tot 7 mensen
  • Een gespreksleider ondersteunt het gesprek
  • Ethische reflectie vraagt om een gesprek met aandacht
    Soms is het nodig om de schermen weg te leggen of dicht te klappen
  • Een sessie duurt 1,5 à 2 uur.

Erwin Bomas, adviseur bij Kennisnet, is één van de ontwikkelaars van deze tool. Hij heeft ervaren hoe de tool scholen echt verder helpt. “Iedereen die tot nu toe met het Ethiekkompas heeft gewerkt - bestuurders, schoolleiders, ICT-ers, leraren en leerlingen - geeft aan hoe belangrijk ze het vonden om het gesprek over waarden te voeren en deze vervolgens als vertrekpunt te gebruiken voor het maken van keuzes. Het levert een evenwichtige dialoog op waarbij binnen korte tijd alle perspectieven aan bod komen.”

Foto boven: Kennisnet (uit de publicatie Waarden Wegen)