‘Creëer binnen de schoolorganisatie formatieruimte’ en ‘maak gezamenlijk werk van de positionering en loopbaanmogelijkheden van academische leraren’, dat zijn enkele aanbevelingen uit het onderzoek naar de positie van academisch opgeleide leraren in het primair onderwijs. Uit dit onderzoek blijkt dat academische leraren steeds beter worden ingezet, maar dat er nog veel kansen onbenut blijven.   

In vergelijking met een onderzoek uit 2019 is de positie van academische leraren in het primair onderwijs de afgelopen jaren verbeterd. Ongeveer de helft van hen geeft aan dat hun academische achtergrond beter benut wordt en dat zij, naast het lesgeven, aanvullende taken uitvoeren.

De PO-Raad ziet dat steeds meer schoolbesturen en schoolleiders de meerwaarde van academisch opgeleide leraren zien. Hun onderzoekende vaardigheden op school- of bestuursniveau worden vaker benut. Maar dat dit nog lang niet overal gebeurt, blijkt ook uit de cijfers: slechts drie procent van de respondenten geeft aan dat er binnen de school of het bestuur beleid is over de inzet van academische leraren. Hier ligt een opdracht voor schoolbesturen: stimuleer de diversiteit in de schoolteams door middel van gericht personeelsbeleid. Een divers schoolteam met verschillende opleidingsachtergronden, talenten en vaardigheden draagt bij aan de kwaliteit van onderwijs en aan de aantrekkelijkheid van het beroep.

Beperkte loopbaanmogelijkheden

Een kwart van de respondenten is inmiddels niet meer werkzaam in het primair onderwijs. Als voornaamste redenen hiervoor noemen ze het gebrek aan loopbaanmogelijkheden en het missen van voldoende uitdagingen. Dit is erg jammer, want zeker in tijden van een lerarentekort is het van belang om zoveel mogelijk leraren te behouden. Ongeveer de helft van de respondenten geeft aan dat de professionaliseringsmogelijkheden voor hun vaardigheden en de ontwikkelingsmogelijkheden binnen de organisatie te beperkt zijn. De grootste belemmering is het gebrek aan tijd om iets met hun academische vaardigheden te doen, zo geeft 65 procent van de respondenten aan.

Opvallend is ook dat maar liefst 41 procent van de leraren bereid is om extra uren te gaan werken, mits dit opgevuld wordt met taken buiten het lesgeven en zij daarmee hun academische vaardigheden in kunnen zetten. Hier ligt een kans voor schoolbesturen en schoolleiders om academische leraren in te zetten voor een rol als coach, beleidsmaker, onderzoeker of onderwijs ontwerper. Recentelijk bleek uit het advies ‘Tijd voor focus’ van de Onderwijsraad al dat er te weinig tijd is voor onderwijsontwikkeling. Een van de aanbevelingen uit het onderzoek is het verhogen van de bekostiging voor het primair onderwijs. Dit geeft ruimte voor scholen en schoolbesturen om (academische) leraren breder in te zetten. 

Evidence-informed werken 

De PO-Raad maakt zich al geruime tijd hard voor de inzet van academische leraren voor het primair onderwijs. Zo heeft de PO-Raad meerdere leergangen Strategisch HRM georganiseerd, waarin specifiek ook aandacht was voor de academische leraar. Verder is er een toolkit: slimmer verdelen van rollen en taken in onderwijsteams ontwikkeld. De PO-Raad stimuleert daarnaast een cultuur van evidence-informed werken in het primair onderwijs, bijvoorbeeld met de leeromgeving onderzoekscultuur. De PO-Raad roept naar aanleiding van dit onderzoek de betrokken partijen  op om de samenwerking binnen het Actieplan Academici PO te versterken. 

Het onderzoek

Het onderzoek naar de positie van academische opgeleide leerkrachten in het primair onderwijs is uitgevoerd door EBCO in opdracht van het ministerie van OCW. Aan het onderzoek hebben ruim 700 academische leraren en schoolleiders meegewerkt.