Hoe zorgen we ervoor dat alle kinderen dezelfde ontwikkelkansen krijgen? Deze vraag stond woensdag 7 juni centraal tijdens een debat over kansengelijkheid in het funderend onderwijs. Er kwamen veel verschillende onderwerpen voorbij, waaronder later selecteren, de vrijwillige ouderbijdrage, aanvullend onderwijs en de verbinding tussen voorzieningen voor het jonge kind en het onderwijs. 

In najaar besluit over vrijwillige ouderbijdrage 

In aanloop naar het debat riepen 12 organisaties, waaronder de PO-Raad, op tot afschaffing van de vrijwillige ouderbijdrage. In reactie op vragen uit de Kamer liet minister Dennis Wiersma (primair en voortgezet onderwijs) weten dat hij de oproep serieus neemt, omdat het daadwerkelijk kan bijdragen aan kansengelijkheid. Voor het schetsen van alternatieve scenario’s wacht de minister de uitkomsten van de schoolkostenmonitor af. In deze monitor worden ook de effecten van de vrijwillige ouderbijdrage meegenomen. Alternatieve scenario’s worden voor de begrotingsbehandeling met de Kamer gedeeld, zodat er in het najaar een besluit kan worden genomen. 

De Kamer uitte tijdens het debat stevige kritiek op scholen die niet duidelijk vermelden dat de ouderbijdrage vrijwillig is. Uit onderzoek van de Onderwijsinspectie blijkt dat dit bij drie van de vier scholen het geval is. De minister was eveneens ontstemd over dit hoge percentage en gaf aan dat de Inspectie hier actief op toeziet. Scholen die zich niet aan de regels houden kunnen een herstelopdracht verwachten. 

Een peiling onder onze leden uit 2022 toont aan dat de vrijwillige ouderbijdrage knelt. Voor sommige scholen is het bijna onmogelijk geworden om extra activiteiten te organiseren. Desondanks roepen wij onze leden op tot naleving van de wet, zodat de ouderbijdrage de toegang tot een school nooit in de weg staat.  

Steun voor oproep over aanvullend onderwijs 

De opstellers van de motie over aanvullend onderwijs, Lisa Westerveld (GL) en Peter Kwint (SP), toonden zich tijdens het debat tevreden over de uitwerking van de motie. Voor de zomer ontvangen alle schoolbesturen een brief van het ministerie, samen met de PO-Raad en VO-raad, met daarin een oproep over hoe om te gaan met aanvullend onderwijs. Kwint vroeg ook naar voortgang van de motie over het beperken van het gebruik van uitzendbureaus. De minister verwees hiervoor naar het wetsvoorstel strategisch HRM. Hierin staan maatregelen om de groeiende inzet van personeel dat niet in loondienst is tegen te gaan.  

De PO-Raad  benadrukt dat het primair onderwijs reeds een hoog percentage vaste dienstverbanden heeft (83%) en beperkte uitgaven aan personeel dat is tewerkgesteld zonder dienstverband (3,8% van bekostiging). Daarbij gaan scholen niet uit luxe in zee gaan met uitzendbureaus. In praktijk gaat het vaak om de keuze tussen een leraar voor de klas of een klas naar huis sturen. 

Aandacht voor voorschoolse voorzieningen en latere selectie 

Tijdens het debat was er ook aandacht voor voorschoolse educatie. Er zijn nog altijd kinderen die hier geen gebruik van maken, maar er wel recht op hebben. Het kabinet zoekt naar manieren om dit beter onder de aandacht te brengen en komt nog voor de zomer met specifieke plannen om ouders beter te bereiken. Parallel aan dit proces loopt de bij het ministerie van SZW de bredere discussie over het kinderopvangstelsel. De minister heeft het gevoel dat dit soms twee verschillende discussies zijn, terwijl het één stelsel is.  

Tijdens het debat zijn er diverse vragen gesteld over later selecteren. In reactie op het voorstel van Kiki Hagen (D66) om de brede brugklas met twee jaar te verlengen gaf de minister aan dat het om een ingrijpende wijziging gaat. In opdracht van het ministerie wordt onderzocht wat de gevolgen zijn van latere selectie en welke randvoorwaarden er nodig zijn. Het uiteindelijke besluit wordt aan een volgend kabinet gelaten. 

Gratis schoolmaaltijden

In totaal hebben 1300 scholen zich aangemeld voor gratis schoolmaaltijden. Het huidige programma waarmee 350.000 leerlingen worden geholpen loopt tot eind dit jaar. Wiersma voert momenteel gesprekken met zijn collega’s van SZW, VWS en LNV om te kijken of en hoe de regeling na 2023 wordt voortgezet. De uitkomst van dit overleg wordt besproken tijdens de begrotingsbehandeling in het najaar.