De expertgroep School & Omgeving bestaat uit leden van de PO-Raad en adviseert het bestuur over thema’s als passend onderwijs, onderwijsachterstanden en sociale veiligheid. Als het gaat om inclusief onderwijs heeft deze expertgroep een duidelijke visie: alles valt of staat bij een oplossingsgerichte mindset.

Wat kan passend onderwijs toch simpel zijn. Dat dachten wij toen we als expertgroep op bezoek waren bij De Korenaar in Eindhoven. Deze basisschool worstelt nooit met vragen als: Is dit niet eigenlijk een kind voor het s(b)o? Hoe krijg ik mijn verwijzingspercentage omlaag? Of: kunnen wij dit wel aan?

Bij de Korenaar, een reguliere basisschool, zijn namelijk álle kinderen welkom. Kinderen met een verstandelijke beperking, kinderen die de Nederlandse taal nog amper spreken, een kind met genderidentiteitsproblematiek, kinderen die nog niet zindelijk zijn. We hebben ze met eigen ogen gezien. En we hebben hun ouders gesproken, die dit konden bevestigen. Bijna iedere school zegt het, maar hier vóélde je het gewoon: ook jij mag er zijn.

Kun je accepteren dat er verschillen zijn? Ben je bereid te zoeken naar oplossingen, ook als die buiten je comfortzone liggen?

Wat is het geheim van De Korenaar? Wij kwamen als expertgroep tot een simpele conclusie. Natuurlijk moet je allerlei specialismen in huis halen of dichtbij organiseren. Maar er is maar één échte factor die het verschil maakt en dat is de mindset van schoolleiders en leerkrachten: Kun je accepteren dat er verschillen zijn? Ben je bereid te zoeken naar oplossingen, ook als die buiten je comfortzone liggen? Durf je hulp te vragen en kun je omgaan met kritiek? Allemaal veel belangrijker dan kennis en vaardigheden en ondersteuningsstructuren. Is het antwoord op één van deze vragen ‘nee’? Dan is er geen plek voor jou op deze school. Aan de schoolleider de taak om het kaf van het koren te scheiden. En dat is niet altijd gemakkelijk. Maar daar moeten we in Nederland wel meer en meer naartoe.

Is het antwoord op één van deze vragen ‘nee’? Dan is er geen plek voor jou op deze school.

Het goede nieuws voor leerkrachten die nu vrezen dat hun baan binnenkort op de tocht staat: niet alle scholen hoeven volledig inclusief te worden. Scholen moeten inspelen op de behoeften van de kinderen in hun omgeving. Veel scholen kunnen zo ook hun eigen profiel behouden. Maar in onze optiek zou iedere school alle kinderen welkom moeten heten. Alleen zo wordt thuisnabij passend onderwijs mogelijk.

Dus kijk elkaar aan bij het directeurenoverleg: wie staat er op? Wie durft het aan? Ben jij die school die het goede voorbeeld gaat geven? En wat betekent dit voor de kinderopvang in IKC’s? Je hebt als bestuurder en schoolleider/directeur de maatschappelijke opdracht om alle kinderen goed onderwijs te bieden. Het VN-verdrag is bovendien vrij duidelijk: ieder kind heeft recht op inclusie.  

Vanzelfsprekend moeten er vanuit het samenwerkingsverband extra middelen naar de inclusieve scholen. Schoolbesturen moeten zorgen voor een personeelsbeleid dat mobiliteit stimuleert. Want natuurlijk kun je iedereen op cursus zetten (bij De Korenaar kunnen ze je hier goed in adviseren), maar net als voor kinderen geldt dat je een olifant niet door een hoepel kunt leren springen. Dus soms help je mensen meer met een duwtje in de rug. En dan is nu misschien wel het juiste moment.

Alfons Timmerhuis (Lid College van Bestuur Consent scholen Enschede)
Berry Hakkeling (Directeur IKC De Ark Vlaardingen)