Kamer wil snel oplossingen voor problemen Wwz in primair onderwijs
Minister Lodewijk Asscher (Sociale Zaken) vindt dat sociale partners in het primair onderwijs aan de cao-tafel problemen met de Wet werk en zekerheid (Wwz) moeten oplossen, zo bleek uit een debat hierover in de Tweede Kamer. Wel wil hij, net als in de seizoensarbeid, een verkenner langs sturen die kan helpen bínnen de wet oplossingen te vinden. De Kamer vindt dat Asscher zelf actiever daaraan moet meewerken en waar nodig snel de wet moet aanpassen. Een chronologisch verslag.
De wet, bedoeld om meer zekerheid te bieden werknemers met een tijdelijk contract, ligt onder vuur omdat deze negatieve effecten heeft. In het primair onderwijs dreigen honderden scholen in het bijzonder onderwijs erdoor in de knel te komen. Bij een griepgolf, wanneer veel zieke leraren tegelijkertijd moeten worden vervangen en invalpools geen soelaas meer bieden, doen zij een groot beroep op invalkrachten. Door de wet worden scholen verplicht veel van deze flexibele krachten een vast contract te bieden terwijl zij daar geen geld voor hebben en er na de griepgolf ook geen werk meer is voor deze leraren. De Tweede Kamer is hierover bezorgd, zo werd duidelijk in het debat. Kenmerk van het primair onderwijs is dat een zieke leraar in principe altijd wordt vervangen. In het primair onderwijs heeft 93 procent van alle leraren een vast contract.
Kamerleden aan het woord
CDA-Kamerlid Pieter Heerma trapt het debat af en vraag minister Asscher om, net als in de seizoensarbeid, ook in het primair onderwijs een verkenner langs te sturen om de precieze problemen met de wet in kaart te brengen. Al eerder stelde de minister dat ook sectoren zelf bij hem kunnen aankloppen met oplossingen voor eventuele problemen. Heerma roept de minister op ook zelf met voorstellen te komen en de wet waar nodig aan te passen. De PVV ondersteunt dit. PVV-Kamerlid Machiel de Graaf vindt het te gemakkelijk om sectoren alleen zelf oplossingen te laten zoeken, zegt hij. Hij wil een actievere houding van de minister.
Ook D66 vindt het een goed plan een verkenner langs het primair onderwijs te sturen. Kamerlid Steven van Weyenberg maakt zich zorgen omdat de Wwz helemaal niet heeft gezorgd voor meer vaste contracten. ,,Als een wet met goede bedoelingen niet werkt, dan moeten we eerlijk zijn. En niet op onze handen zitten'', aldus Van weyenberg. Hij vraagt expliciet aandacht voor het primair onderwijs dat 'zeker in een grieppiek tegen de grenzen oploopt'.
Paul Ulenbelt van de SP wil dat Asscher met de PO-Raad en onderwijsbonden om tafel gaat om over de problemen te praten. Het verbaast hem dat sommige scholen uit het bijzonder onderwijs wél problemen hebben met de wet en openbare scholen niet. Ulenbelt benadrukt zelf groot voorstander van de wet te zijn, maar dat er 'krassen op het kroonjuweel' zijn gekomen. De wet doet niet wat die beoogt.
Voor het begin van het nieuwe schooljaar moeten er oplossingen komen voor het primair onderwijs, vindt GroenLinks-Kamerlid Linda Voortman daarom. Ze wil dat Asscher bekijkt of die oplossingen binnen de wet te halen zijn. Branches, zoals het primair onderwijs, van de wet uitzonderen, ziet ze niet zitten. ,,Dan is het einde zoek'', zegt ze.
Naast CDA en PVV dringt ook de VVD er bij de minister op aan dat hij niet afwacht tot sectoren en branches met hun problemen bij de bewindman komen. Dat betekent dat de bewindsman om tafel moet met de werkgevers en werknemers in het primair onderwijs. Want, zegt VVD-Kamerlid Bas van 't Wout: ,,Het kan toch niet zo zijn dat scholen kinderen naar huis moeten sturen? En dat terwijl het voor ingang van de wet prima ging. Welke problemen zijn we dan met de wet aan het oplossen?''
Voor profvoetballers is er ook een uitzondering gemaakt in de Wwz, benadrukt Carola Schouten van de ChristenUnie. Het is een 'kwestie van politieke wil' om ook met oplossingen te komen voor het primair onderwijs, vindt ze. Het liefst ziet ze dat die oplossingen aan de cao-tafel worden gevonden. Maar ze vraagt zich af of dat haalbaar is. Schouten roept minister Asscher daarom op 'alle druk uit te oefenen op de sociale partners om met oplossingen te komen' en anders zelf te regelen dat leerlingen de dupe worden van de wet. Ook zij wil dat die oplossingen er snel zijn. De VVD sluit zich daarbij aan.
De PvdA is voorzichter en komt op voor partijgenoot Asscher. Kamerlid Roos Vermeij vindt dat sociale partners eerst zelf aan zet zijn om de problemen met de Wwz op te lossen. Pas in een uiterst geval, als er dan nog scholen problemen houden, zijn Kamer en Asscher aan zet, vindt ze.
Minister Asscher reageert
In de tweede termijn komt minister Asscher aan het woord. Hij benadrukt dat het te vroeg is om definitieve conclusies te trekken over de wet omdat die pas acht maanden geleden is werking is getreden. Al staat hij 'altijd open voor wat beter kan', zegt hij. Zo gaat hij onderzoeken wat er kan worden gedaan aan de transitievergoeding bij ziekte van werknemers. Asscher erkent dat het onredelijk kan zijn om werkgevers die zich netjes hebben ingezet om de werknemer elders te laten reintegreren, ook nog een transitievergoeding te laten betalen. Hij belooft voor de zomer met een voorstel te komen om dit in de wet aan te passen.
De bewindsman merkt verder op dat naast de wet maatwerk bij cao mogelijk is. Alleen wordt die mogelijkheid volgens hem niet in alle gevallen voldoende gebruikt. Hij wijst daarbij op de profvoetballers. De uitzondering die voor hen is gemaakt, is er niet gekomen omdat Asscher zelf zo van voetbal houdt, stelt hij, maar omdat werkgevers en werknemers samen bij hem een verzoek indienden.
Hij blijft daarmee vasthouden aan zijn overtuiging dat sociale partners in het primair onderwijs de problemen met de Wwz aan de cao-tafel moeten oplossen. Werkgevers en werknemers zeggen hiertoe bereid te zijn, dus 'wat let je?' vraag hij zich hardop af. Wel zegt hij toe de verkenner ook in het onderwijs te laten langsgaan om de gesprekken hierover tussen PO-Raad en de vakbonden te stimuleren en te zoeken naar oplossingen bínnen de wet. Ook wil hij daarbij zelf helpen, zegt hij. Als Kamerlid Schouten hem uitdaagt 'een sector te noemen die net zoveel vaste contracten heeft als het primair onderwijs', antwoordt hij dat de cijfers goed zijn, maar dat geld niet de reden mag zijn om invalkrachten geen vaste aanstelling te geven. ,,De conclusie kan altijd zijn: er moet meer geld naar het onderwijs. En niet: laten we de juf de keuzes van de politiek en maatschappij voor haar rekening nemen.''
In zijn betoog benadrukt Asscher ook dat hij zich heeft geërgerd aan hoe sommige scholen met hun leerlingen zijn omgegaan om duidelijk te maken dat zij last hebben van de Wwz. Zo stuurden enkele scholen hun leerlingen deze week naar huis of werden klassen samengevoegd om aan te tonen dat de Wwz hen voor problemen stelt bij het regelen van invalkrachten bij een griepgolf.
Aan het slot van het debat zette de minister de deur naar een wetswijziging alsnog op een klein kiertje: ,,Nee, ik ben niet bereid de beginselen van de wet overboord te gooien. Maar ja, ik ben wel bereid de wet aan te passen als die er beter van wordt.' En: Als bij onderhandelingen aan de cao-tafel geen resultaat wordt geboekt en een van de partijen zich onredelijk opstelt dan kan het zijn dat de wet alsnog wordt aangepast.