Gevolgen van wegvallen jaarlijkse vordering op OCW
Door het wetsvoorstel vereenvoudiging van de bekostiging in het primair onderwijs vervalt een jaarlijkse vordering op OCW. Dit heeft geen effect op de bekostiging van schoolbesturen. Ze krijgen hierdoor niet minder geld. Deze aanpassing leidt wel tot een lagere vermogenspositie bij schoolbesturen.
In het wetsvoorstel vereenvoudiging van de bekostiging in het primair onderwijs gaat de bekostiging van de schoolbesturen van schooljaarbekostiging naar bekostiging per kalenderjaar. In de huidige schooljaarbekostiging krijgt een schoolbestuur in de eerste vijf maanden van het schooljaar (augustus t/m december) minder dan 5/12-deel van de totale bekostiging. Hierdoor heeft elk schoolbestuur in de administratie een vordering van 7,12% op OCW. Door de overgang naar kalenderjaarbekostiging vervalt deze vordering. Voor het primair onderwijs gaat dit over een totaalbedrag van bijna 500 miljoen euro.
Het wegvallen van de vordering op OCW heeft, evenals het verwerken van het groot onderhoud in de jaarcijfers, een zeer fors effect op de reserves van schoolbesturen. Deze ontwikkelingen worden echter niet meegenomen in nieuwe singnaleringswaarde van OCW voor mogelijke bovenmatige reserves. Schoolbesturen moeten deze ontwikkelingen zelf meenemen in hun evaluatie van de reservepositie. Omdat het wegvallen van de vordering op OCW herleid kan worden vanuit de jaarcijfers, is deze voor schoolbesturen al wel meegenomen in de sectorspecifieke signaleringswaarde in de PO/VO-benchmark.
Coulanceregeling
De Tweede Kamer sprak op maandag 18 januari over het wetsvoorstel vereenvoudiging van de bekostiging. Hierbij werd ook gesproken over het wegvallen van de vordering OCW als gevolg van de overgang van schooljaarbekostiging naar kalenderjaar bekostiging en de mogelijke effecten hiervan. Naar aanleiding van vragen van Kamerleden heeft minister Arie Slob toegezegd dat er een coulanceregeling komt voor schoolbesturen die veel last hebben van de herverdeling.
In maart 2020 heeft OCW het conceptwetsvoorstel voor de vereenvoudiging van de bekostiging gepubliceerd in het kader van de internetconsultatie. Het wegvallen van de vordering op OCW en de jaarlijks verplichte prijsbijstelling waren de voornaamste kritiekpunten van de PO-Raad op dit conceptwetsvoorstel.
Na meerdere technische en bestuurlijke overleggen met OCW werd duidelijk dat OCW niet eenmalig circa €450 miljoen, die voor de hele sector gemoeid is met deze vordering, zou gaan vrijmaken om deze vordering af te financieren. De PO-Raad heeft vervolgens gevraagd naar meer zicht op de effecten van het afboeken van de vordering op OCW voor schoolbesturen. En dan met name bij schoolbesturen die hierdoor in financiële problemen zouden kunnen komen. De negatieve effecten van deze vermogensmutatie bleek relatief beperkt: in 2018 zouden 15 schoolbesturen hierdoor onder de signaleringsgrenzen van de inspectie voor de financiële continuïteit van hun organisatie duiken als deze vordering wordt afgeboekt. Daarbij zal het aantal schoolbesturen met mogelijk bovenmatige reserves (conform aannames OCW) substantieel afnemen.
Tegenvoorstel
Op basis van deze effecten en gegeven de politiek-bestuurlijke context heeft de PO-Raad, na consultatie van leden van de expertgroep bekostiging, besloten om OCW een tegenvoorstel te doen: De PO-Raad accepteert het voorstel van OCW om de vordering op OCW op te heffen, onder voorwaarde dat:
- OCW de jaarlijks verplichte prijsbijstelling van de MI bekostiging handhaaft.
- OCW een heldere uitleg geeft over het afboeken van de vordering en wat de effecten hiervan zijn. Juist ook om te voorkomen dat het afboeken van deze vordering leidt tot sparen. Daarbij zou OCW ook de link moeten leggen met de ontwikkelingen t.a.v. de voorziening groot onderhoud die eveneens effect hebben op de reservepositie van schoolbesturen.
- OCW een ondersteuningsaanbod faciliteert voor schoolbesturen die hierdoor onder de signaleringsgrenzen voor de financiële continuïteit duiken of dreigen te duiken (ook mede als gevolg van een andere wijze van het opbouwen van de voorziening groot onderhoud).
- OCW er met de Raad voor de Jaarverslaggeving (RJ) uitkomt om schoolbesturen in het primair onderwijs voldoende tijd te geven om zich voor te bereiden op het afboeken van de vordering op OCW.
OCW is uiteindelijk akkoord gegaan met al deze voorwaarden en is nu bezig met de uitwerking hiervan. Zodra hier meer over duidelijk is, lees je dat op de website en in de nieuwsbrief van de PO-Raad.