Minister Wiersma wil verlenging NPO, maar een langere bestedingstermijn is geen oplossing

Onderwijsminister Wiersma staat positief tegenover een verlenging van het Nationaal Programma Onderwijs. Dat zei hij afgelopen dinsdag in de Tweede Kamer. Maar scholen hebben nu al de mogelijkheid om de NPO-gelden over meer jaren uit te geven. Het is dus de verantwoordingstermijn die Wiersma zal moeten heroverwegen. 

De onderwijsminister was naar het vragenuurtje geroepen omdat Kamerleden duidelijkheid wilden over een onderzoek van de AVS. Daaruit bleek dat er nog steeds veel leerlingen en leraren thuiszitten. Het gevolg: slechts 29% van de scholen lukt het om invulling te geven aan het NPO. “De helft van de schoolleiders zegt dat het op hun school momenteel niet lukt om uitvoering te geven aan het plan. Ruim driekwart lukt het niet om eruit te halen wat er in het programma zit en 96% wil het liefst dat het programma wordt verruimd.” De peiling bevestigt het beeld van de eerste NPO-monitor en onze ledenpeiling over het NPO in juni: het lerarentekort en de voortdurende coronacrisis belemmeren de uitvoering van het NPO. 

Wiersma wil binnen twee weken duidelijkheid geven over een verlenging van het NPO met één of twee jaar. Hij wil dat ook koppelen aan de ambities uit het coalitieakkoord.  

Verleng het programma 

Met een verlenging het NPO verandert er an sich niets ten aanzien van de bestedingstermijn. De NPO-middelen vallen immers onder de lumpsum. Dit betekent kort en goed dat er sowieso nooit sprake zal zijn van een terugvordering van NPO-middelen, als deze binnen welke looptijd dan ook nog niet zijn besteed. Er zijn scholen die al direct besloten het geld over langere tijd uit te geven. 

Wel heeft de verlenging van het NPO invloed op de landelijke evaluatie van dit programma. Want aan het eind van het NPO zal uiteraard op basis van monitoring onderzocht worden of het onderwijs de doelstellingen behaald heeft. Wanneer een groot deel van de scholen besloten had de middelen over pak’m beet vier jaar uit te smeren, dan zal een sectorbrede monitor over twee jaar uitwijzen dat de doelen nog niet behaald zijn.

Een besluit om de NPO-termijn te verlengen gaat dus vooral om de vraag wanneer er wordt gekeken of de doelstellingen van het NPO zijn gehaald. En die doelen, daarover moet Wiersma nog met de Kamercommissie voor OCW in gesprek omdat ze “onvoldoende duidelijk” zijn geformuleerd, aldus de Algemene Rekenkamer. 

Middelen NPO voor schooljaar 2022-2023 

Intussen wordt van de scholen verwacht dat zij deze maand hun schoolscan en -plan herijken. Dat moeten zij doen terwijl de exacte bedragen voor het tweede NPO-jaar nog niet bekend zijn. De PO-Raad roept de minister op deze zo spoedig mogelijk vast te stellen.