Het huidige stelsel van onderwijshuisvesting is toe aan een structurele verbetering, schrijft minister Arie Slob (Onderwijs) in een brief aan de Tweede Kamer in reactie op het Interdepartementaal Beleidsonderzoek (IBO) dat naar onderwijshuisvesting is gedaan. De PO-Raad vindt dat een nieuw kabinet nu echt tempo moet maken met de aanpak van slechte schoolgebouwen. Wat daarvoor nodig is? Voldoende bekostiging en heldere afspraken. Dat er in het nieuwe coalitieakkoord niets staat over schoolgebouwen, is een gemiste kans. 

Het is goed dat demissionair minister Slob erkent dat het belangrijk is om verouderde schoolgebouwen aan te pakken, vindt de PO-Raad. Goede schoolgebouwen hebben namelijk impact op de onderwijskwaliteit, gezondheid van leerlingen en onderwijspersoneel, toegankelijkheid en inclusie, kansengelijkheid en het klimaat. Het IBO-rapport laat zien dat de problemen urgent zijn en dat het belangrijk is om tempo te maken met de aanpak van schoolgebouwen. Daarvoor hebben gemeenten en schoolbesturen wel extra geld nodig van het Rijk: 730 miljoen euro extra per jaar, becijferden de onderzoekers van het IBO. In het rapport doen ze de aanbeveling om nog verder te inventariseren wat de huidige staat van de schoolgebouwen is. De PO-Raad vindt dat er al genoeg informatie beschikbaar is om te starten met de verbetering van slechte schoolgebouwen. De problematiek is zo urgent, dat hier niet mee gewacht kan worden. Bij de verbeterslag kan direct meer informatie opgehaald worden over de precieze staat van gebouwen.

Integrale aanpak

Hoewel het nieuwe kabinet investeert in onderwijs, wordt er in het coalitieakkoord niet gesproken over schoolgebouwen. ,,Dat is een gemiste kans”, volgens Freddy Weima, voorzitter PO-Raad. ,,Schoolbesturen en gemeenten hebben structurele bekostiging nodig om verouderde schoolgebouwen aan te pakken. We zien dat Den Haag nu steeds subsidieregelingen optuigt, bijvoorbeeld om de ventilatie op schoolgebouwen te verbeteren. De subsidieregeling gaat er echter vanuit dat schoolbesturen en gemeenten zelf 70% financieren en dat geld is er nu eenmaal niet. We weten dat slechte ventilatie invloed heeft op de leerprestaties en gezondheid van leerlingen en onderwijspersoneel. Zo’n subsidieregeling is teveel symboolpolitiek en geen structurele oplossing voor de problemen die er zijn.”

De PO-Raad mist een integrale benadering waarbij de knelpunten in samenhang worden aangepakt. Door het optuigen van verschillende subsidie-regelingen worden individuele issues verholpen, maar niet het gehele schoolgebouw toekomstbestendig gemaakt. ,,Op die manier geef je uiteindelijk meer geld uit dan nodig en worden schoolgebouwen een soort lappendeken van deeloplossingen”, vindt Weima. ,,Je laat de motor van je auto toch niet meer vervangen als je auto eigenlijk niet meer voldoet? Dát is precies wat we nu wel doen als het gaat om schoolgebouwen.'' 

Wat moet er gebeuren? 

1. Er moet tempo gemaakt worden met de aanpak van slechte schoolgebouwen. Meer dan de helft van de schoolgebouwen had al vernieuwd moeten zijn.
2. Daarvoor is structurele bekostiging nodig. Subsidies zijn een doekje voor het bloeden en de opeenstapeling van subsidies helpt niet om schoolgebouwen integraal te verbeteren.
3. Als de politiek nieuwe eisen stelt aan het onderwijs, moeten budgetten voor onderwijshuisvesting ook meebewegen. Denk bijvoorbeeld aan de invoering van passend onderwijs. Daarbij is meer ondersteuning nodig van leerlingen, individueel of in groepjes. Daar zijn veel schoolgebouwen niet op toegerust. Maar ook als klassen verkleind worden heeft dat grote impact op schoolgebouwen. 

Voortvarende aanpak slechte schoolgebouwen

PO-Raad, VO-raad en VNG komen binnenkort met een plan van hoe er voortvarend gewerkt kan worden aan de aanpak van slechte schoolgebouwen. Wil je meer weten over de knelpunten die schoolbesturen ervaren als het gaat om schoolgebouwen? Lees dan de whitepaper onderwijshuisvesting of bekijk de animatie.