De arbeidsmarkt voor leraren is de afgelopen jaren in een rap tempo veranderd. Was het enkele jaren geleden nog moeilijk voor (startende) leraren om een baan in de sector te bemachtigen, de komende jaren neemt het tekort aan leraren snel toe. De Arbeidsmarktanalyse primair onderwijs 2018, die op 1 november is verschenen, bevestigd het stijgend tekort aan leraren in de sector.

Het tekort aan leraren in het primair onderwijs komt in 2018 naar verwachting uit op zo’n 1.300 fte, in 2023 zal dit, zonder beleidswijzigingen, oplopen tot ruim 4.600 fte. Het tekort ontstaat doordat een aanzienlijk deel van de leraren de sector zal verlaten vanwege het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd. Gelijktijdig zien we dat het aanbod van nieuwe leraren, bijvoorbeeld vanaf de pabo, onvoldoende is om in de vraag naar leraren te voorzien. Hoewel de instroom op de pabo na een dip wel licht herstelt, wordt nog altijd een dalend aantal pabogediplomeerden voorspeld.

De leerlingendaling speelt in het primair onderwijs minder sterk dan voorheen. Ook zijn er gebieden waar het aantal leerlingen juist zal stijgen.

Vrouwen en mannen

Het primair onderwijs staat bekend als een sterk gefeminiseerde sector. Dit zien we de afgelopen jaren in toenemende mate. Zo is het aandeel vrouwen in alle functies stijgende, in het bijzonder onder het directiepersoneel.  Dit zal niet snel veranderen, hoewel het aandeel instromende mannen op bijvoorbeeld de pabo wel langzaam stijgt. Deze stijging lijkt echter onvoldoende om grote veranderingen in gang te zetten. De mannen die nu in de sector werken, zijn namelijk gemiddeld ouder dan hun vrouwelijke collega’s. Zij zullen daardoor eerder uitstromen naar pensioen. 

Professionele ontwikkeling

De afgelopen jaren is sterk ingezet op het versterken van de beroepsgroep en de kwaliteit van leraren. Maar ook de professionele ontwikkeling van het overige personeel, zoals schoolleiders en bestuurders, staat in toenemende mate in de belangstelling. Toch neemt nog niet al het personeel in de sector jaarlijks deel aan professionaliseringsactiviteiten. Zo’n 66 procent zegt deel te hebben genomen aan een opleiding of training, terwijl ruim een kwart deelneemt aan coaching of intervisie. 

Professionele ontwikkeling is niet alleen van belang voor zittend personeel. Ook voor startende leraren is het van belang dat zij aan de start van hun loopbaan passende begeleiding krijgen. Het aandeel starters dat begeleiding krijgt, is gestegen. De begeleiding is echter nog niet op alle scholen structureel vormgegeven. 

Personeel overwegend tevreden

Het personeel in het primair onderwijs is in het geheel tevreden met hun baan. Wel blijven er enkele aandachtspunten. Dat geldt bijvoorbeeld voor de tevredenheid van het personeel met de organisatie waar zij werken. Deze tevredenheid valt al enkele jaren op rij lager uit dan de baantevredenheid. Ook over de hoeveelheid werk, de ervaren werkdruk, de beloning en loopbaanontwikkelingsmogelijkheden is het personeel minder vaak tevreden. 

Zowel de hoge baantevredenheid als de ervaren werkdruk in de sector gaan gepaard met een hoge bevlogenheid van het personeel. Nagenoeg al het personeel geeft aan trots te zijn op het werk dat zij doen. 

Arbeidsmarktplatform PO

Om de ontwikkelingen van het primair onderwijs in beeld te brengen, laat het Arbeidsmarktplatform PO jaarlijks een arbeidsmarktanalyse opstellen. Het Arbeidsmarktplatform PO is het expertisecentrum voor de arbeidsmarkt in het primair onderwijs van de werkgeversorganisatie PO-Raad en de werknemersorganisaties AOb, AVS, CNV Onderwijs, FvOv en POinactie.