De coronacrisis heeft laten zien dat onze sector zich razendsnel kan aanpassen aan veranderende omstandigheden. Scholen hebben hun onderwijs op een andere manier vorm moeten geven. Nu de scholen weer open zijn blikken een aantal bestuurders en een directeur terug op de afgelopen periode. Wat is hen opgevallen, waar zijn ze trots op en wat moeten we vasthouden? Een gesprek over anders organiseren.

Terug naar de bedoeling

,,We moeten terug naar de kern van ons onderwijs’’ aldus Henny Sikken, voorzitter College van Bestuur van Openbaar Onderwijs Wijk bij Duurstede. ,,En we moeten onszelf kritische vragen blijven stellen. Hoe begeleiden wij kinderen in deze periode van hun leven? Hoe zorgen we dat ze flexibele en nieuwsgierige volwassenen worden die een leven lang leren vanzelfsprekend vinden? Laten we reflecteren op wat achter ons ligt en vooruit kijken.’’ 

Wat Astrid Berendsen, lid College van Bestuur van de Onderwijsspecialisten de afgelopen tijd heeft beziggehouden is het thema leerachterstanden: ,,Leerachterstanden, wat zijn dat? En ten opzichte van wat? Je kunt alleen een leerachterstand hebben ten opzichte van de norm in het oude normaal, die je zelf bedenkt. En niet als kind in je ontwikkeling. Je bent waar je bent en dat is goed. Dit gaat veel meer uit van de ontwikkeling van het kind. We moeten terug naar de bedoeling.’’ 

,,Het eigenaarschap en vakmanschap van onze leraren, dáár moeten we op verder bouwen.’’ vindt  Karen Albers, lid College van Bestuur van Dynamiek. Albers vervolgt: ,,en we moeten vooral vanuit eigen kracht handelen, en kritisch blijven op wat op het onderwijs afkomt.’’ 

Anders organiseren: kansrijk maar niet eenvoudig 

Maar het onderwijs anders organiseren is geen makkelijke opgave volgens Alfons Timmerhuis, lid College van Bestuur van Consent: ,,In de kern is het onderwijssysteem van veel scholen nog zoals Ken Robinson dit ‘het lopende band systeem’ noemde. Kinderen zijn pakketjes, gaan over een lopende band door de school, krijgen van jaar tot jaar leerstof, en aan het eind van de band staan ze op een wisselend niveau. Dit overblijfsel van de industriële samenleving heeft zijn langste tijd gehad. We leren nu dat het anders kan, dat kinderen ook thuis leren en op school op verschillende manieren kunnen leren. We moeten nu doorpakken en het onderwijs verder personaliseren.’’ 

Anders bevoegden

Op de vraag wat Rien Spies, lid College van Bestuur Agora, meeneemt uit deze crisis: ,,We stappen af van het oude denken over één leraar voor één klas. En wij gaan door met interdisciplinair samenwerken. Mensen met verschillende achtergronden, deskundigheid en professionaliteit. En ook met verschillende bevoegdheden. Over bevoegdheden gesproken, ik wil de sector vooral oproepen om niet meer over onbevoegden spreken. Ik spreek liever over anders bevoegden. Mensen met een andere expertise die waardevol kan zijn voor de school. Denk aan mensen uit de techniek, kunst, de sportwereld of een bibliotheek. Spies vervolgd: we hebben veel geleerd over de inzet van ICT. Ik noem bijvoorbeeld ‘Flipping the classroom’. Of het opnemen van lessen voor andere groepen, of zelfs voor andere scholen. Dit kunnen we landelijk delen.’’ Karen Albers reageert: ,,ICT is zeker een helpend middel maar mag geen doel op zich zijn. Het is de leraar die er toe doet die vanuit vakmanschap, verbinding, inspiratie en echt kijken de kinderen verder in ontwikkeling brengt.''

Leraren zijn onvervangbaar

Over de onmisbare rol van de leraar zijn ze het allemaal eens. Frans Laarakker, voorzitter College van Bestuur van Gelderveste reageert: ,,leraren zijn dé professionals en hebben veel kennis in huis, vanuit onze rol als bestuurder is het belangrijk om ze ruimte en vertrouwen te geven. Laarakker vervolgt: ,,Het onderwijs heeft een grote veranderkracht en flexibiliteit laten zien. En dan te bedenken dat vrij recent onderzoek het primair onderwijs heeft aangemerkt als een van de minst innovatieve sectoren. Ik denk dat we de afgelopen periode hebben laten zien dat niets minder waar is.’’

,,Ik wil ook juist samen met onze medewerkers kijken naar wat de afgelopen periode ons heeft opgeleverd’’, geeft Astrid Berendsen aan. Wat ging goed en wat is mislukt? We moeten voorkomen dat we terugvallen in het oude normaal en deze tijd benutten om te leren en ons nieuwe verhaal te maken.’’  
Berry Hakkeling, directeur Kindcentrum de Ark sluit af: “Terugkijkend op de afgelopen periode heb ik mij afgevraagd wat nou werkelijk belangrijk is. Het gaat om keuzes maken en om vooral te leren van deze bijzondere periode. Maar de grootste les voor mij is dat onze belangrijkste opdracht is om kinderen voor te bereiden om goed mens te worden.”

‘Lessons learned’ uit de coronacrisis

De PO-Raad wil het gesprek over de geleerde lessen uit de coronacrisis verder brengen. Welke lessen hebben schoolbesturen en scholen geleerd? Wat hebben zij nodig om deze lessen in hun onderwijs te kunnen borgen? Hoe kunnen zij handen en voeten geven aan het onderwijs anders organiseren? Op diverse digitale bijeenkomsten spreekt de PO-Raad hier met schoolbesturen over. Heb je een ‘best practice’ waar ook andere scholen van kunnen leren? Deze delen wij graag met de sector. Neem contact met ons op.