Nieuws

“Onderwijs anders organiseren? Dat begint met dialoog.”

“Hedendaagse ontwikkelingen vragen om innovatie van het onderwijs. Maar dingen anders organiseren en samen veranderen, heb je niet in een jaartje voor elkaar.” Pieter Cornelissen is Programmadirecteur Onderwijsinnovatie bij Hogeschool Utrecht. Tijdens een expertsessie deelde hij zijn ervaringen en belangrijkste veranderprincipes met bestuurders uit het primair onderwijs.

Gezamenlijk vertrekpunt

Vijf jaar geleden ontwikkelde Hogeschool Utrecht een nieuwe visie op onderwijs en een visie op leren. Want zonder gezamenlijk vertrekpunt kom je er niet, aldus Cornelissen: “We hebben met elkaar veel aandacht besteed aan de vraag hoe we ons onderwijs anders konden organiseren. Dat proces, het gesprek voeren, blijkt een van de belangrijkste succesfactoren te zijn geweest. Als je bepaald hebt waar je met elkaar naartoe wilt, is dat in alles leidend. Daar kunnen ICT-middelen vervolgens een hulpmiddel bij zijn.”

Flexibilisering in curriculum

Hogeschool Utrecht filterde veertien ‘ontwerpdimensies’ uit de onderwijsvisie. Dit zijn uitgangspunten die richting moesten geven aan het innovatieproces. Aan alle opleidingen werd gevraagd om aan deze dimensies, die onder andere gaan over samenwerken, kwaliteit, didactiek en gepersonaliseerd leren, invulling te geven. Op deze manier krijgen de curricula opnieuw vorm. Een ongoing proces. Studenten willen regie over hun eigen onderwijsprogramma en leerproces. Enerzijds vraagt dat van ons dat we het curriculum responsiever en flexibeler maken en anderzijds dat docenten vorm gaan geven aan gepersonaliseerd leren. De discussie moet daarbij niet gaan over wát je moet leren, maar over hóe je dat doet. Dat is een kanteling in het denken.”

Vijf belangrijke veranderprincipes
De onderstaande punten zijn cruciaal gebleken tijdens de organisatieverandering bij Hogeschool Utrecht:  

- Zorg voor een visie die richting geeft: een visie die gedragen wordt, samen geformuleerd is en die niet te concreet en niet te abstract is.
- Bied ruimte en vertrouwen: ga niet uit van cijfers maar stel het leerproces centraal. En deel goede voorbeelden binnen de organisatie.
- Faciliteer door middel van expertise, budget, tijd en een digitale leeromgeving: zet de mensen van je eigen organisatie in hun kracht (train de trainer).
- Investeer in dialoog en verbinding: organiseer bijeenkomsten altijd vanuit het thema ‘onderwijs’ en dwars door de organisatie heen.
- Lerend innoveren: ga aan de slag, kijk wat wel en niet werkt, deel dit met elkaar en leer ervan.

Faciliteren en vertrouwen bieden

Dat onderwijsinnovatie anno 2018 geen simpele exercitie of zaligmakend is, bevestigt Cornelissen. Sterker nog, het is bikkelhard werken: “Voor organisatieverandering zijn een aantal principes cruciaal (zie kader, red.). Als je weet waar je naartoe wilt en je faciliteert docenten in tijd, geld en opleiding, dan pas gaat er iets veranderen. De rol van bestuurders mag daarbij niet onderschat worden. Het is hun taak om ruimte en vertrouwen te bieden en om zelf het goede voorbeeld te geven.”

Kansen voor het PO

Na de presentatie van Pieter Cornelissen gaan de aanwezige schoolleiders en bestuurders in drie  groepen met elkaar in gesprek. Dat het nodig is om werk- en denkwijzen binnen het primair onderwijs te doorbreken, wordt letterlijk benoemd. “Het anders organiseren van onderwijs is - mede gezien de tekorten en werkdruk - bittere noodzaak.” Kansen worden gezien in het uitwisselen van ervaringen met elkaar door bijvoorbeeld regionale leernetwerken en projecten. Ook het vertrouwen bieden aan enthousiaste koplopers en het faciliteren van medewerkers in brede zin (tijd, geld, ondersteuning) wordt veel benoemd. En ja, er ligt een belangrijke rol voor het bestuur: “We moeten lef hebben. Om de dingen anders te durven doen, daar medewerkers de ruimte voor te bieden en om het gesprek aan te gaan met de Inspectie.”

Onze professionals staan voor je klaar

Stel je vraag of zoek een opleiding

Contact met de Juridische Helpdesk

Heb je een juridisch vraag? Als lid van de PO-Raad kun je via de pagina van de Juridische helpdesk je vraag stellen op Mijn PO-Raad (na het inloggen in het ledenportaal).

Voor dringende vragen bel met 030 - 31 00 933. We zijn bereikbaar op werkdagen tussen 09.00 – 12.00 uur.

Helpdesk 2 mensen praten