Zijzelf ervaart dit als “de meest ernstige situatie in twee jaar coronatijd”. Lia van Meegen van Groeisaam luidde samen met twaalf andere schoolbestuurders uit de regio Arnhem-Nijmegen de noodklok: Als we nu hetzelfde van het onderwijs verwachten als vóór corona, dan schieten scholen aan alle kanten tekort. ,,We hebben juist positieve inzet en flow nodig. Een plan met brede maatschappelijke steun - zoek de oplossing niet alleen in het onderwijs. Als we de regels mogen veranderen, wat is er dan mogelijk?” 

Vanochtend kreeg ze een telefoontje: een directeur heeft zeven besmette personeelsleden en krijgt de organisatie niet meer rond. Nee, ook niet met onderwijsassistenten. Ook leerlingen zitten thuis maar voor online onderwijs is geen personeelslid meer beschikbaar. Leerlingen krijgen telkens andere leraren voor hun neus, áls er al iemand beschikbaar is. Woensdag moet een klas zonder onderwijs thuisblijven. Dat is waar Van Meegen en haar collega’s op doelen als ze in een brandbrief aan de PO-Raad schrijven over een ‘absurde situatie’. 

U en uw collega’s schrijven dat u ‘de verwachtingen wilt managen’. Wat bedoelt u daarmee?
,,Stel, ik denk positief: we zitten in het staartje van corona en binnenkort zijn we er doorheen. Dan is niet alles overmorgen weer terug naar normaal. Ik denk dat er nog het nodige naar boven gaat komen in de naweeën van de pandemie: kinderen die weer moeten wennen aan rust en structuur, personeel dat álles gegeven heeft en op zijn tandvlees loopt, het effect van heel veel onderwijs dat verloren is gegaan. Het onderwijs zal naschokken van wat er is gebeurd.

We ervaren als schoolbestuurders dat dat maatschappelijk niet wordt onderkend. Die NPO-middelen wekken de schijn dat je achterstanden even inhaalt. We zijn toch immers al een halfjaar bezig met het Nationaal Programma Onderwijs? Nou nee, want de mensen die we met NPO-middelen hebben aangenomen, zijn aan het inspringen om de boel draaiende te houden. En omdat het maar duurt en duurt en er nog meer onderwijstijd verloren gaat, is de achterstand nog groter geworden.”

Is het niet aan de scholen daar een oplossing voor te vinden? 
,,In deze situatie moet je in grotere dingen denken. Kinderen hebben heel veel onderwijstijd gemist, wat willen we hen nu en straks aanbieden? Wat nu gebeurt is een beetje pappen en nathouden. Je kunt hier nog een heleboel NPO-geld bovenop gooien, maar we kunnen de mensen niet krijgen die we nodig hebben. Zo lopen we het risico in een negatieve spiraal terecht te komen. De ouders valt het tegen, de inspectie vindt de resultaten niet in orde... Als je de verwachtingen neemt die we tot twee jaar geleden van het onderwijs hadden en je legt die nu op de scholen, dan schieten ze aan alle kanten tekort. Zo krijg je niet de positieve inzet en de flow die nodig is voor een maatschappij breed gesteund plan waarvan we zeggen: dáár gaan we voor.

Ik noem maar wat: een school die vijf uur per dag onderwijs aanbiedt op de basisvaardigheden en daarna een aanvullende schooldag met wetenschap, kunst, sport, enzovoorts, verzorgd door andere instellingen. In de huidige situatie moeten we de oplossing niet alleen zoeken in het onderwijs, maar veel breder.”

Van wie verwacht u zo’n oplossing?
,,Dit moet landen bij OCW, maar ook bij ouderorganisaties, kinderopvang, vakbonden. Mijn wens is dat de verwachtingen en oplossingen breed maatschappelijk gedeeld en onderschreven worden. Dat we durven loslaten wat voor corona normaal was.

Misschien zijn onze leerlingen geholpen met een verlengde schooldag, een extra lesjaar, andere invulling van vakanties of flexibelere instroommomenten. Je moet durven denken: Als we het met elkaar eens zijn dat dit een bijzondere situatie is en we de regels mogen veranderen, wat is er dan mogelijk?"