Meer ruimte om de schoolweek anders in te vullen en meer geld om meer zij-instromers op te leiden en hen intensiever te begeleiden. Dat zijn enkele van de voorstellen die de schoolbesturen van Amsterdam, Rotterdam en Den Haag doen in diverse noodplannen. De maatregelen moeten ervoor zorgen dat ondanks de oplopende personeelstekorten de kwaliteit en continuïteit van het onderwijs zoveel mogelijk gewaarborgd blijven en kansenongelijkheid wordt verkleind.

De besturen komen met hun plannen omdat de huidige maatregelen te weinig soelaas bieden. In de genoemde steden zijn de tekorten het grootst en lopen zij het snelst verder op. Zo komt Den Haag 11 procent van het benodigde aantal leraren tekort. In Amsterdam is het tekort 11,6 procent. Vooral op scholen waar veel leerlingen zitten met een potentiele onderwijsachterstand zijn de problemen groot omdat zij vacatures niet vervuld krijgen met bevoegde leraren. ‘Op een flink aantal scholen is het breekpunt bereikt, en worden de gevolgen voor de leerlingen en zittende leerkrachten, alsook de schoolleiding, scherp voelbaar’, aldus de Amsterdamse besturen in hun noodplan.

Grotestedentoeslag en grotere klassen

Als onderdeel van het brede noodplan vragen zij ook om een grotestedentoeslag zodat zij hun leraren vanwege de grotere tekorten, beter kunnen betalen. Ze hopen dat dat meer leraren trekt. Ook vragen ze om een toeslag voor scholen die veel leerlingen hebben met een potentiële achterstand. Daarnaast stellen ze voor bepaalde lessen te laten verzorgen door onbevoegden. Tegelijkertijd spreken ze met elkaar af dat ze klassen iets vergroten, dat ze terughoudend zijn om leraren van collega-besturen te werven, dat lessen als taal en rekenen altijd door bevoegde leraren worden gegeven maar dat maximaal 20 procent van de lessen wel door onbevoegden mag worden gegeven. De Amsterdamse besturen vragen hun gemeente daarnaast om het toegankelijker maken van parkeervergunningen en woningen voor onderwijspersoneel.

Rotterdam en Den Haag maakten onder meer een afwegingskader met maatregelen die besturen kunnen inzetten bij ‘acute overmachtssituaties waarin er onvoldoende bevoegde leraren zijn’. Mochten de tekorten langdurig zijn dan is een van de opties dat de reguliere leraren zich beperken tot ‘het kerncurriculum’. Voor vakken buiten dit curriculum kunnen vakspecialisten als gastdocent worden ingezet.

De Haagse en Rotterdamse besturen willen verder onder meer dat populaire scholen bovenformatief leraren aannemen en hen verleiden tijdelijk op scholen te werken waar veel vacatures zijn. Ook willen ze werk- en verloftijden flexibeler maken zodat personeel ook buiten de reguliere vakanties vrij kan nemen. Den Haag en Rotterdam willen hun plannen de komende tijd met het onderwijsveld bespreken. Mogelijk worden deze daarna nog aangepast.

Vorige week riepen ook de wethouders van de gemeenten Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht minister Arie Slob (Onderwijs) op meer werk te maken van het lerarentekort.

Reactie minister

Minister Slob laat in een reactie weten dat hij 9 miljoen euro extra uittrekt om in de vijf grote steden meer zij-instromers beter te kunnen begeleiden. Ook gaat hij bekijken of wet- en regelgeving kan worden versoepeld zodat scholen bijvoorbeeld andere lestijden kunnen aanhouden en anders met bevoegdheden kunnen omgaan.

Rol PO-Raad

De PO-Raad ondersteunt de schoolbesturen bij het verder ontwikkelen van de noodmaatregelen. Zij zal de impact van de plannen monitoren en succesvolle noodplannen verder verspreiden door het hele land. Op die manier kunnen schoolbesturen van elkaar leren en hoeven ze niet allemaal zelf het wiel hoeven uit te vinden wanneer de tekorten ook hun regio hard raken.

Daarnaast vindt de PO-Raad het belangrijk dat inzichtelijker wordt wat de exacte omvang is van de tekorten. Nu ontbreekt een landelijke registratie. De PO-Raad gaat onderzoeken hoe dit beter in kaart kan worden gebracht.