“Diversiteit is meer dan die ene les maatschappijleer waar dit onderwerp besproken wordt.” Aan het woord is Roos van der Linden, leerkracht op basisschool De Regenboog en (PO-) Leraar van het jaar 2024. Van der Linden maakt zich sterk voor meer diversiteit, inclusie en kansengelijkheid binnen het onderwijs. Iets wat ook voor PCOU Willibrord, waar de basisschool van Van der Linden onderdeel van is, belangrijke thema’s zijn. “Burgerschaponderwijs is niet iets dat je erbij doet, maar iets dat als een rode draad door alles heen loopt”, geeft Fawzia Nasrullah, voorzitter van het college van bestuur van PCOU Willibrord, aan.

Als je écht werk wil maken van onderwerpen als diversiteit, inclusie en kansengelijkheid, is dit opnemen in het schoolbeleid een goed begin. Maar het succes staat of valt met hoe deze onderwerpen uitgedragen worden door de schoolleiding en leraren. “Dan is het heel mooi als je iemand als Roos binnen je organisatie hebt, die zich hier van nature al zo voor inzet. Dat houdt ons als bestuur ook scherp op deze onderwerpen.” 

Oog voor iedereen

Zowel Van der Linden als Nasrullah hebben een hart voor het onderwijs en ervaren dagelijks de belangrijke rol die de school en leraren hebben in het vormen van ‘de burgers van de toekomst’. Dat is voor beiden een belangrijke reden geweest om te kiezen voor een baan in het onderwijs. 

Bij Van der Linden is werken in het onderwijs er met de paplepel ingegoten: “Mijn moeder werkte ook in het onderwijs en toen ik als vijftienjarige met Edukans naar Ethiopië ging, wist ik dat ik zelf ook die kant op wilde. Ik zeg weleens: ‘Ik ben als kleuter op school gekomen en er nooit meer weggegaan’.” 

Nasrullah volgde een iets ander pad, en maakte bijna zeven jaar geleden de overstap van de jeugdzorg naar het onderwijs. “Binnen de jeugdzorg zag je voornamelijk één kant van de medaille. In het onderwijs kan je, aan de voorkant, echt het verschil maken, in welke kant de medaille op valt. Daarom is het ook zo belangrijk om ieders unieke talenten te zien en oog te hebben voor alle facetten die van een kind dít kind maken. Uiteindelijk wil iedereen gewoon gezien worden. Niet alleen kinderen, ook volwassenen. Gezien worden en voelen dat je er mag zijn. Niet alleen een stukje van jezelf, maar helemaal. Dat is voor mij waar diversiteit en inclusie over gaat.” 

Van der Linden vult aan: “Als leraar probeer ik elke dag invulling te geven aan dat wat ik zelf als leerling heb gemist: dat iedereen er mag zijn, wat je achtergrond of situatie ook is.”

Burgerschapskalender

Eén van de manieren waarop dat binnen basisschool De Regenboog vorm krijgt is de burgerschapskalender. Van der Linden: “Op onze school proberen we oog te hebben voor álle leerlingen en staat diversiteit hoog in het vaandel. Eén van de dingen die we daarvoor inzetten is de burgerschapskalender. Een jaarkalender waarin verschillende religies en onderdelen van burgerschap aan bod komen en waar passend lesmateriaal bij gezocht is. Op die manier willen we een positieve omgang met elkaar stimuleren.”

Initiatieven als deze, die vanuit een school worden bedacht en ontwikkeld, worden ook door het bestuur van de scholengroep omarmd. Nasrullah: “Onze wortels liggen binnen het Protestant-Christelijke geloof, maar onze leerlingen en leraren zijn van allerlei verschillende afkomsten. Zo divers als de Nederlandse samenleving is, zo divers is ook de populatie op onze scholen. Dat maakt het des te belangrijker om met elkaar de dialoog te blijven voeren. Als scholengroep vinden we het belangrijk dat iedereen minimaal iets weet over het christendom, maar daarnaast geven we scholen ook veel ruimte om het dialoog zelf vorm te geven. Zo’n initiatief als de burgerschapskalender, die op De Regenboog is ontwikkeld, kunnen we dan alleen maar toejuichen.”

Met 44 scholen en zo’n 3000 collega’s in het PCOU Willibrord, ziet Nasrullah vooral een rol voor het bestuur weggelegd om goede initiatieven te faciliteren en de verbinding te leggen tussen scholen en medewerkers. Zo zijn er diverse werkgroepen in het leven geroepen, onder meer over diversiteit en worden er vanuit het schoolbestuur ook regelmatig themabijeenkomsten georganiseerd waar medewerkers van verschillende scholen met elkaar in gesprek gaan. 

Leraar van het jaar

Alle aandacht voor diversiteit en inclusie is ook voor de buitenwereld niet onopgemerkt gebleven. Het is één van de redenen waarom Van der Linden in 2024 is verkozen tot Leraar van het jaar. “Voor mij is dat een bevestiging dat we met de goede onderwerpen bezig zijn. Als je je kop boven het maaiveld uitsteekt, komen er ook negatieve reacties. Maar om deze prijs te winnen en alle mooie woorden van leerlingen, ouders en collega’s te horen, maakt het zeker de moeite waard.” 

Op de vraag wat ze bereikt zou willen hebben, voordat ze in 2025 het stokje overdraagt aan een ander, is Van der Linden duidelijk: “Ik vind het mooi als diversiteit, inclusie en kansengelijkheid een vast en substantieel onderdeel wordt van het onderwijs op de Pabo. Ik hoop deze titel in te kunnen zetten om ook daar het goede gesprek te voeren.” 

Dat dit nu bij veel opleidingen onvoldoende aandacht krijgt, ondervond Van der Linden ook zelf. “Toen ik klaar was met de opleiding heb ik een brief gestuurd naar het bestuur van de Pabo waar ik zelf zat om aan te geven dat de aandacht voor diversiteit beperken tot religieuze diversiteit echt een gemiste kans was. Daar is toen serieus op gereageerd en nu geef ik zelf periodiek een gastcollege over dit onderwerp.”

Maak het belangrijk 

Als voorvechters van meer diversiteit, inclusie en kansengelijkheid hebben Van der Linden en Nasrullah ook tips voor scholen die meer willen doen met deze onderwerpen. Van der Linden: “Een eerste stap is om eens echt goed te kijken naar hoeveel diversiteit je al in huis hebt. Kijk eens kritisch naar het curriculum. En pak vandaaruit de handschoen op om er ook mee aan de slag te gaan.” 

Nasrullah vult aan: “Maak de onderwerpen belangrijk. Door ze integraal onderdeel te maken van je visie en beleid bijvoorbeeld. Maar vooral door het juiste gedrag erbij te laten zien. ‘Practice what you preach’, dat maakt dat het niet alleen bij mooie woorden op papier blijft, maar dat deze thema’s ook echt gaan leven binnen de school.”