Een (v)so leerling heeft een toelatingsverklaring (TLV) voor het speciaal onderwijs. Het swv dat deze TLV heeft afgegeven, betaalt de ondersteuningsbekostiging. Indien een (v)so leerling verhuist van swv A naar swv B, dan geldt nog steeds dat het swv dat de TLV heeft afgegeven, de ondersteuningsbekostiging betaalt.

Het (v)so heeft geen grensverkeerregeling zoals voorheen bij het speciaal basisonderwijs (sbo). Overigens zijn de doorbetalingen als gevolg van grensverkeer in het sbo verdwenen met ingang van de vereenvoudiging van de bekostiging (2023). Ook daar draagt het swv dat de TLV heeft afgegeven de ondersteuningsbekostiging af aan de sbo-school. Dit gebeurt automatisch via DUO.

Schoolbesturen ontvangen jaarlijks een bedrag van de overheid waarmee ze in overleg met de ouders, personeel en andere stakeholders al hun uitgaven moeten doen. Deze systematiek heet de lumpsum. Het bedrag dat scholen en hun besturen ontvangen.

Tot 1 januari 2023 was de lumpsum grofweg opgebouwd uit twee delen: de personele en materiële lumpsum. Die werden ieder op een eigen manier berekend. Sinds 2023 wordt de lumpsum vereenvoudigd en ontvangen schoolbesturen per kalenderjaar een bedrag per school en een bedrag per leerling.

Waar de hoogte van de lumpsum onvoldoende rekening mee houdt, zijn nieuwe en veranderende taken die scholen in de loop van de jaren hebben gekregen. De bekostiging houdt bijvoorbeeld geen rekening met het feit dat van schoolbesturen wordt verwacht dat zij strategisch HR-beleid moeten voeren, investeren in toekomstbestendig onderwijs en meer digitaal werken, voldoen aan strengere eisen rondom duurzaamheid, Burgerschap, sociale veiligheid, verantwoording en privacy.

McKinsey heeft in 2020 in opdracht van het ministerie van OCW de doelmatigheid en toereikendheid van de bekostiging van het funderend onderwijs onderzocht (Een verstevigd fundament voor iedereen). Belangrijkste conclusie is dat de bekostiging toereikend is om aan de basiskwaliteit te voldoen, maar ontoereikend is voor de ambities van de scholen en de verwachtingen van de samenleving.

Het primair onderwijs wordt bekostigd door de overheid. Hiermee is in totaal een bedrag van €11 miljard gemoeid. Een fors bedrag, maar het primair onderwijs is met circa 1,5 miljoen leerlingen, ongeveer 6700 scholen en 126.000 fte aan personeel dan ook de grootste onderwijssector. De wet van de grote getallen is er van kracht. Kleine percentages tellen snel op tot forse bedragen. Andersom geldt dat forse totaalbedragen per school of per leerling al snel weinig voorstellen. Om van betekenis te kunnen zijn, is in het primair onderwijs dus veel geld nodig.