Kinderen die vanuit Oekraïne gevlucht zijn en in Nederland verblijven, moeten zo snel mogelijk en op een goede manier naar school kunnen. Het onderwijs aan deze kinderen kan het beste georganiseerd worden binnen de bestaande structuren van het nieuwkomersonderwijs. Dat stelt het Ministerie van Justitie en Veiligheid in de brief van 17 maart jl. waarin onder andere de aanpak van opvang van Oekraïense vluchtelingen wordt beschreven. De PO-Raad en LOWAN organiseren a.s. maandag een webinar over dit onderwerp.   

Zolang het mogelijk is, heeft het de voorkeur dat Oekraïense kinderen binnen het bestaande nieuwkomersonderwijs naar school gaan. Daarbij gaat het in het primair onderwijs om nieuwkomersklassen en taalklassen en in het voortgezet onderwijs om internationale schakelklassen (ISK’s). Zo vindt de bekostiging plaats binnen bestaande structuren en wordt kennis en expertise optimaal benut. Dit helpt deze kwetsbare kinderen bij de eerste stap terug naar een ‘normaal’ leven.   

Naar verwachting komen er veel kinderen naar Nederland. Om de instroom aan te (blijven) kunnen, bekijkt minister Wiersma, samen met onder andere LOWAN en de PO-Raad, hoe het aantal onderwijsplaatsen binnen nieuwkomersonderwijs opgeschaald kan worden.  

(Tijdelijke) voorzieningen  

In regio’s waar de bestaande voorzieningen, ook in een opgeschaalde variant, onvoldoende zijn, zet het ministerie van OCW in op het opzetten van extra, tijdelijke onderwijsvoorzieningen. Die tijdelijke voorzieningen worden ondersteund en begeleid door bestaande nieuwkomersscholen.  

Het aanbod dat in die voorzieningen gerealiseerd wordt, is bedoeld om nauw aan te sluiten bij wat deze kinderen nodig hebben en wat tegelijkertijd praktisch realiseerbaar is. Dit is een grote opgave die alleen kan worden uitgevoerd door inzet van verschillende partijen zoals schoolbesturen, het bestaande nieuwkomersonderwijs en gemeenten. Over de exacte invulling van die rollen wordt nu door de verschillende ministeries, maatschappelijke partners en het onderwijs zelf nagedacht.  

Tegen de achtergrond van het lerarentekort, verkent het ministerie van OCW ook de inzet van leraren vanuit de Oekraïense gemeenschap zelf. De juridische ruimte daarvoor wordt momenteel onderzocht. Ten aanzien van de bekostiging voor nieuwe, tijdelijke vormen van onderwijs die niet binnen de nieuwkomersonderwijsstructuren vallen, wordt momenteel door OCW onderzocht hoe dit geregeld gaat worden. 

Pas op de plaats 

De kinderen uit Oekraïne hebben recht op onderwijs, maar bovenal is het op dit moment belangrijk om een veilige plek te bieden, waarbij er ruimte is om weer met andere kinderen te spelen en iets van regelmaat op te pakken. Dat besef leeft in de sector en we zien dat de afgelopen weken door veel mensen, scholen en schoolorganisaties hard is gewerkt om snel zo goed mogelijk onderwijs te organiseren, terwijl veel vragen onbeantwoord waren. De sector toont daarin haar inventiviteit, daadkracht en professionaliteit.  

Het heeft voor de verdere aanpak niet de voorkeur dat Oekraïense kinderen instromen op reguliere scholen. Mocht dat wel gebeuren, dan worden deze scholen ondersteund door LOWAN, dat voor (alle) scholen het eerste aanspreekpunt is. 

De PO-Raad vindt het goed dat er nu een duidelijke lijn vanuit de overheid over de organisatie wordt geschetst. Zo hoeven er geen overhaaste beslissingen te worden genomen. Soms is het namelijk verstandiger even twee weken te wachten met het hervatten van onderwijs, dan wanneer een kind drie keer van school wisselt.  

Volgende fase 

Nederland en andere Europese lidstaten houden er rekening mee dat de situatie in Oekraïne langdurig zal aanhouden. Dan ontstaat er een situatie waarin de vraag voor opvang in omvang en ruimte groter wordt dan de 50.000 plekken die reeds in voorbereiding zijn. Daarom worden er voorbereidingen getroffen voor een nationale opvang organisatie, als onderdeel van een Nationaal Programma Oekraïense Vluchtelingen. Die organisatie gaat zich bezighouden met de borging van opvang op langere termijn of (semi-)permanent verblijf. Daarbij worden maatschappelijke spelers, de private sectoren en andere partijen betrokken. Het onderwijs is een van de sectoren die zo snel mogelijk zal aansluiten op zo’n nationale opvangorganisatie.  

Webinar 

Aanstaande maandag organiseren de PO-Raad en LOWAN een webinar over de organisatie van onderwijs aan nieuwkomers uit Oekraïne. Daarbij zal verder in worden gegaan op de inhoud van de brief van het Ministerie van Justitie en Veiligheid, lichten de collega’s van LOWAN een aantal praktische zaken toe en is er ruimte voor vragen en input. Aanmelden voor het webinar kan hier.