Nieuws

Minister Slob stuurt onderzoek onderwijshuisvesting naar de Tweede Kamer

Bij schoolgebouwen zijn verschillende ministeries betrokken. Omdat de problemen rondom onderwijshuisvesting complex zijn heeft minister Arie Slob (Onderwijs) een Interdepartementaal Beleidsonderzoek (IBO) laten doen. Het onderzoek is inmiddels afgerond en heeft als doel het nieuwe kabinet te informeren over de knelpunten en mogelijke oplossingen rondom onderwijshuisvesting.

Onderzoekers hebben ook met de PO-Raad, VO-raad en Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) gesproken. Zij trekken al jaren samen op, omdat de vernieuwing van onderwijshuisvesting in een impasse zit. De sector kampt met een verouderde gebouwenvoorraad, de bekostiging schiet tekort en verantwoordelijkheden zijn niet helder belegd.

De opdracht van minister Slob aan de onderzoeksgroep was om een kostenneutrale variant en een besparingsvariant te onderzoeken, waarbij er 20% op de kosten van onderwijshuisvesting zou worden bespaard. Anko van Hoepen, vice-voorzitter van de PO-Raad: ,,De PO-Raad heeft bij de onderzoekers steeds aangegeven dat een besparingsvariant onrealistisch is. De verouderde schoolgebouwenvoorraad en de veelheid aan doelstellingen vraagt echt om meer geld vanuit het Rijk. Er is een flinke inhaalslag nodig om schoolgebouwen te laten voldoen aan alle eisen van politiek en maatschappij en daar hoort ook passende bekostiging bij.’’

Goed onderwijs vraagt om goede schoolgebouwen

De vernieuwing van schoolgebouwen zit muurvast en dat is een probleem omdat goede schoolgebouwen cruciaal zijn voor goed onderwijs. Duurzame schoolgebouwen waarin het gezond en fijn is om te leren en werken. Dit leidt tot een hoger leerrendement en minder ziekteverzuim. Gemeenten en schoolbesturen hebben de Rijksoverheid hard nodig om deze impasse te doorbreken. Alleen als de Rijksoverheid zorgt dat gemeenten en schoolbesturen fors kunnen investeren en verantwoordelijkheden helder worden belegd, kan verder worden gebouwd aan goed onderwijs voor alle kinderen.

 

Knelpunten schoolgebouwen

De PO-Raad en VO-raad hebben in deze whitepaper onderwijshuisvesting de belangrijkste problemen en oplossingen geschetst als het gaat om schoolgebouwen.

  • Schoolgebouwen in het po en vo zijn verouderd
    Een gemiddeld schoolgebouw is 40 jaar oud en wordt pas na 69 jaar vervangen. Zowel gemeenten als schoolbesturen zijn verantwoordelijk voor onderwijshuisvesting. Het is alleen niet altijd duidelijk wie waar precies verantwoordelijk voor is. Zo is bijvoorbeeld tussentijdse kwaliteitsverbetering niet helder belegd. Ook moet het Rijk zorgen voor realistische bekostiging. Schoolbesturen geven gemiddeld 15% meer uit aan onderwijshuisvesting, dan waar zij voor bekostigd worden. Ook gemeenten ervaren krapte binnen de middelen die beschikbaar zijn in het gemeentefonds.
  • We stellen steeds meer eisen aan schoolgebouwen
    Deze eisen zijn alleen lastig in te willigen als veel schoolgebouwen alleen geschikt zijn om klassikaal in les te geven. Onderwijsvernieuwingen zoals unit-onderwijs, maar ook passend onderwijs of IKC-ontwikkeling vragen om een meer flexibele indeling van schoolgebouwen. Dat is niet haalbaar met de huidige gebouwenvoorraad.
  • Binnenklimaat schiet op veel scholen tekort
    Schoolgebouwen moeten een fijne plek zijn voor leerlingen om te leren en voor onderwijspersoneel om in te werken. 80% van de scholen heeft echter een slecht binnenklimaat (temperatuur, akoestiek, luchtkwaliteit, licht). Uit onderzoek blijkt dat een gezond binnenklimaat zorgt voor betere leerprestaties van leerlingen.
  • Op weg naar duurzame schoolgebouwen
    Schoolgebouwen voldoen bij lange na niet aan de doelen uit het Klimaatakkoord. Afgesproken is dat de energiehuishouding van scholen moet voldoen aan deze eisen. Wil je meer weten over wat er moet gebeuren om dit te realiseren? Bekijk dan de sectorale routekaart voor duurzame schoolgebouwen.

Wat zijn oplossingen?

  1. Er moeten heldere afspraken komen over waar schoolbesturen en gemeenten verantwoordelijk voor zijn.
  2. Het Rijk moet zorgen voor realistische bekostiging die past bij de verwachtingen die we van schoolgebouwen hebben en de eisen die aan het onderwijs worden gesteld.
  3. Er moet een inhaalslag gemaakt worden om de verouderde voorraad op het gewenste niveau te krijgen om de klimaatdoelstellingen te behalen in 2050 waarbij scholen functioneel, toegankelijk, minstens energieneutraal en fris zijn.
  4. Schoolbesturen en gemeenten gaan aan de slag met het maken van Integrale Huisvestingsplannen (IHP’s) om inzichtelijk te maken hoe het ervoor staat met de gebouwenvoorraad, wat er nodig is en wat hiervan de kosten zijn voor de gehele levensduur van het gebouw. Het kwaliteitskader onderwijshuisvesting kan hierbij helpen.
  5. Schoolbesturen gaan zelf aan de slag om het proces rondom de vernieuwing van schoolgebouwen efficiënter te maken door middel van standaardisatie.
Commissie Samenwerkingsagenda
De PO-Raad bestudeert de uitkomsten van het IBO Onderwijshuisvesting de komende tijd samen met de Commissie Samenwerkingsagenda, waarin ook een aantal leden van de PO-Raad zitting nemen. Binnen de Commissie Samenwerkingsagenda overleggen schoolbestuurders en gemeenten met elkaar over de knelpunten rondom onderwijshuisvesting. De knelpunten worden ook kenbaar gemaakt bij het ministerie van OCW en onder de aandacht gebracht tijdens de formatie.
Goede schoolgebouwen