In de sectoren po en vo is een instelling (of eigenlijk volgens de Wet milieubeheer ‘inrichting’) een school. De informatieplicht geldt dus enkel voor scholen die een hoger verbruik hebben dan 50.000 kWh elektriciteit of 25.000 m³ aardgas (equivalent) per jaar.
Vaak is het ook voor scholen die qua elektriciteit en gasverbruik onder deze normen verbruiken wel zinvol om de maatregelen door te nemen en te kijken welke goed uitvoerbaar zijn op uw school/scholen. Het idee is namelijk dat deze maatregelen zich terugverdienen.

Dat is sterk afhankelijk van de omstandigheden. De school moet zich aantoonbaar inspannen om ouders en leerlingen te wijzen op gevaarlijke omstandigheden in en om de school.

De aansprakelijkheid van scholen en leraren voor schade van hun leerlingen noemen we toezichthouderaansprakelijkheid. De school (toezichthouder) heeft een verhoogde zorgplicht in verband met de bijzondere relatie tussen school en leerlingen. De toezichthoudersaansprakelijkheid staat beschreven in artikel 6:162 BW.

Bij geen of slecht toezicht kan de school aansprakelijk wordem gesteld. Dat toezicht is niet alleen tijdens de lessen, maar ook de periodes buiten de lessen zoals vlak voor en na schooltijd, tijdens pauzes en tussenuren. Meestal wordt 15 minuten voor en na schooltijd gebruikt, maar dat is arbitrair. De school is verplicht haar beleid te evalueren, te inventariseren en te verbeteren met een schoolveiligheidsplan. Hoe beter de school dat doet en zich houdt aan de wettelijke regels, hoe kleiner de kans dat er schade ontstaat. In het geval dat er schade ontstaat, is de kans dat de school en/of haar medewerkers aansprakelijk kan worden gesteld kleiner naarmate de veiligheidsvoorschriften beter zijn ngeleefd. De school kan dan aantoonbaar bewijzen dat er alles aan is gedaan om te voorkomen dat de schade ontstaat.

Voor deze weigeringsgrond is geen wettelijke norm vastgelegd. Uit het geschreven toelatingsbeleid van het schoolbestuur moet blijken wanneer een school vol is. Daarin staan criteria voor toelating en weigering. Waar trekt het bevoegd gezag de grens en waarom? De Raad van State accepteert dat nieuwe leerlingen mogen instromen tot een onderwijskundig verantwoord maximum aantal leerlingen. Op basis van het toelatingsbeleid kunnen ook voorrangsregels worden gehanteerd als het aantal aangemelde leerlingen groter is dan de opnamecapaciteit. Dan worden eerst leerlingen toegelaten voor wie de afstand huis-school bij niet-toelating het grootst zou zijn. Ook de verkeerssituatie tussen huis en school kan een voorrangsregel zijn. Per 1 augustus 2014 hebben schoolbesturen een zorgplicht: zijn moeten een passend onderwijsaanbod doen voor alle leerlingen die worden aangemeld, of staan ingeschreven. Dit hoeft niet als de school vol is.

Volgens de Wet milieubeheer is een instelling een school. De informatieplicht geldt dus alleen voor scholen met een hoger verbruik dan 50.000 kWh elektriciteit of 25.000 m³ aardgas per jaar. Echter, het is ook voor scholen die minder elektriciteit en gas verbruiken zeer zinvol om de maatregelen door te nemen en te kijken welke toepasbaar zijn. De maatregelen verdienen zich doorgaans terug.

Volgens de wet moet de gemeente de kosten van een constructiefout vergoeden. Uiteraard moet er eerst worden vastgesteld óf er sprake is van een constructiefout. Het feit dat het schoolbestuur bouwheerder was, is niet relevant. Alleen als de fout is ontstaan als gevolg van nalatigheid door het schoolbestuur, kan het bestuur verantwoordelijk worden gesteld. Zie ook Artikel 30 van de (model) Verordening onderwijshuisvesting.

Het is bekend dat accountants hier verschillend mee omgaan. Formeel staat het investeringsverbod nog steeds in de regelgeving (artikel 148 lid 1 Wpo), maar voormalig staatssecretaris Dekker heeft aangegeven dat investeren in duurzaamheid mag, mits het een redelijk bedrag is dat zich op redelijke termijn laat terugverdienen. Wat redelijk is, is niet duidelijk. Sommige accountants kijken daarom puur formeel naar de wet. Wat de PO-Raad betreft, moet de wet worden aangepast. Voor meer informatie, zie het concretiseringsvoorstel onderwijshuisvesting van de PO-Raad, VO-raad en VNG. De Inspectie heeft een terughoudend sanctiebeleid. Vuistregel is dat schoolbesturen in ieder geval niet mogen investeren in extra of tijdelijke m2. Wanneer de gemeente middelen beschikbaar stelt voor een nieuw gebouw, dan kan een bestuur extra investeren. Een maximum bijdrage van 10% door het schoolbestuur wordt hierbij als redelijk en billijk gezien. Een redelijke terugverdientermijn is tussen de 10 en 15 jaar. Waarschijnlijk zal de accountant in dergelijke gevallen een aantekening maken bij de controle van de jaarrekening. Het is aan het bestuur om een afweging te maken. OCW heeft een kennisdocument gepubliceerd om de verantwoordelijkheidsverdeling voor onderwijshuisvesting en de mogelijkheid tot investeren door het schoolbestuur nog eens toe te lichten, in aanloop naar de komende wetswijziging.
Er zijn ook andere mogelijkheden om dit soort voorzieningen te realiseren waardoor het geen investering meer is, maar onderdeel uitmaakt van de exploitatie. Meer informatie lees je in het kennisdocument van Ruimte-OK dat is ontwikkeld bij het Aardgasvrije en Frisse Scholenprogramma.

Ja, dat mag omdat ingebruikname iets anders is dan verhuur. Daarvoor is wel toestemming nodig. Artikel 108 Wpo bepaalt dat, voor zover artikel 107 geen toepassing vindt, het bevoegd gezag een gedeelte van een gebouw of terrein in gebruik kan geven aan uit openbare kas bekostigd onderwijs en/of andere culturele, maatschappelijke of recreatieve doeleinden. De ingebruikgeving eindigt:
a. Als het college van burgemeester en wethouders gebruik maakt van zijn bevoegdheid op grond van artikel 107 zonder dat enige schadeplicht ontstaat, of
b. Als het in gebruik gegeven deel nodig is voor gebruik door de eigen school.

Ingebruikgeving is niet toegstaan als het voorgenomen gebruik niet verenigbaar is met het geven van onderwijs aan de in het gebouw gevestigde school.

Ja, de Wet op het primair onderwijs kent een aantal beperkingen voor de eigenaar van het gebouw. Zo mogen schoolgebouwen niet:

• Worden verkocht.
• Worden gevestigd met het recht van hypotheek.
• Zonder toestemming van de gemeente worden verhuurd.
• In gebruik worden gegeven voor (een deel van de) huisvesting.

Sinds 2015 zijn de schoolbesturen in het po verantwoordelijk voor binnen- en buitenonderhoud van schoolgebouwen. De gemeente is verantwoordelijk voor de bekostiging van zaken als nieuwbouw en uitbreiding. Maar volgens de Wet op het primair onderwijs (Wpo) is het mogelijk dat de gemeente en het schoolbestuur afspraken maken waarbij het schoolbestuur zelf verantwoordelijk is voor nieuwbouw, uitbreiding, constructiefouten en/of herstel in bijzondere omstandigheden. Dit noemen we 'volledige doordecentralisatie'. De discussie tussen gemeenten en schoolbesturen verschuift daarna vaak van het benodigde aantal vierkante meters naar een gezamenlijke inhoudelijke visie op huisvesting en het onderwijs zelf.

Beide partijen hebben een eigen verantwoordelijkheid als het gaat om de bekostiging, het beheer en de exploitatie van een schoolgebouw. Volgens de wet zijn schoolbesturen bouwheer en eigenaar van het schoolgebouw. Dit eigendom wordt het juridisch eigendom genoemd. Gemeenten hebben het zogenaamde economisch eigendom. In de praktijk kun je ook kiezen voor een andere eigendomsrelatie als dat beter past bij de lokale situatie en de doelstellingen die met het gebouw en de samenwerking worden nagestreefd.

De financiering van de huisvesting komt deels uit de lumpsum en deels van de gemeente. De gemeente heeft een zorgplicht voor de huisvesting van scholen. Dat betekent dat zij voldoende middelen beschikbaar moeten stellen voor:

• Vervanging
• Nieuwbouw
• Uitbreiding en tijdelijke huisvesting
• Onderhoud en exploitatie van gymzalen
• Eerste inrichting en onderwijsleerpakket
• Constructiefouten
• Vergoeding van schade als gevolg van bijzondere omstandigheden
• Onroerendezaakbelasting (OZB)

Het bestuur ontvangt, als onderdeel van de lumpsum, een genormeerde vergoeding voor onderhoud, energieverbruik en schoonmaak. Dat betekent dat het schoolbestuur het onderhoud van terrein en gebouw moet bekostigen:

• Het onderhoud van de binnenkant
• Het buitenonderhoud en aanpassingen
• Het herstelonderhoud
• Vervanging van leer- en hulpmiddelen
• Exploitatie
• Schoonmaak
• Heffingen

Geen van beide partijen is in financiële of juridische zin verantwoordelijk voor de renovatie van schoolgebouwen.