Bestuurder over verantwoording: ‘Volledig inzicht voor wie echt geïnteresseerd is’
Hennie van Schilt stapte op 1 november 2020 over als bestuursvoorzitter van Accent naar Wonderwijs, in Elst en omgeving. Sommige principes nam ze mee. Zo hecht zij ook met haar huidige organisatie aan het geven van ‘volledige inzichtelijkheid’. “Dat doen we door middel van de website, het jaarverslag en de begroting. Iedereen die daarin geïnteresseerd is, kan volledig inzicht krijgen.”
Interesse is een sleutelwoord bij de verantwoording van Wonderwijs. Wie wil weten hoe de organisatie ervoor staat, kan alle informatie krijgen. De organisatie maakt geen publieksversie van het jaarverslag. Van Schilt: “Ons jaarverslag is uitgebreid en geeft een volledig beeld aan wie echt geïnteresseerd is. De lezer kan doorbladeren naar uitgebreide rapportages over personeel, onderwijs, innovaties, financiën en beheer. Het jaarverslag is volledig transparant. We willen geïnteresseerde stakeholders een goed beeld geven van waar we mee bezig zijn en wat de resultaten zijn van het onderwijs. We maken deel uit van de publieke sector, dus alles mag openbaar zijn.” Toch twijfelt de bestuurder elk jaar even of er misschien ook een beknoptere publieksversie moet komen. “Wat voeg je dan toe? Wat wil de lezer lezen?”
De basis
Het vierjarige koersplan is de basis van alles wat er gebeurt. Dit plan kwam tot stand in samenwerking met ouders, medewerkers, de omgeving en partners zoals de kinderopvang, het voorgezet onderwijs en de gemeentes. Van Schilt: “Je moet niet op een eiland zitten, maar ook je omgeving betrekken bij de afweging wat belangrijk is. Het is fijn dat al die mensen zijn betrokken; zo gaat het koersplan leven. Als al die partijen een daadwerkelijke bijdrage leveren aan het formuleren van wat voor jouw school en organisatie belangrijk is, kom je ook echt een stap verder.” Elke school baseert zijn vierjarig schoolplan op het koersplan, maar krijgt alle ruimte om het eigen schoolconcept te hanteren en in te spelen op de eigen omgeving en populatie.
Kwaliteitsgesprekken
Het bestuur voert jaarlijks kwaliteitsgesprekken met de directeuren en eventueel teamleden. “We bespreken hoe de leerlingen er didactisch en sociaal-emotioneel voor staan, hoe hun welbevinden is en hoe zij individueel vooruit gaan.” Van het personeel worden het welbevinden, ziekteverzuim en de professionalisering besproken, en ook de financiën, het beheer en de innovatie van elke school komen aan bod. De kwaliteitsgesprekken worden gevoerd aan de hand van een vragenlijst die elk jaar samen met de directeuren wordt geëvalueerd. “Die vragen zijn afgestemd op ons strategisch beleid zoals verwoord in ons koersplan. Zo houden we elk jaar goed tegen het licht of we ons in de juiste richting bewegen.”
Het verslag van deze gesprekken komt in de kwaliteitsmonitor terecht, samen met de tevredenheidsonderzoeken. De kwaliteitsmonitor gaat naar alle geledingen, inclusief medezeggenschap, directeuren en raad van toezicht, en wordt ook geplaatst op de website. De organisatie bekijkt hoe de stand van zaken zich verhoudt tot het koersplan en welke conclusies hieruit moeten worden getrokken. “We filteren de belangrijkste conclusies eruit en de directeuren nemen die weer mee naar de scholen.”
Herijken met behulp van feedback
Er staat een bijeenkomst op stapel voor de stakeholders die hebben meegewerkt aan het koersplan. Wonderwijs wil hen met behulp van de kwaliteitsmonitor laten zien waar de organisatie nu staat en hun reactie vragen. “Helaas kan dat nu even niet in verband met corona. We hopen dat het dit najaar wél kan. Aan de hand van die feedback gaan we kijken of we hier en daar moeten herijken. Het gaat erom dat we een stukje beter kunnen worden.”
Wonderwijs bezint zich overigens op de vorm van de tevredenheidsonderzoeken. “Die leiden meestal tot uitgebreide rapportages. Maar wat zegt het eigenlijk als 80% van de ouders tevreden is? We zoeken naar een andere vorm voor dat gesprek met ouders, leerlingen, leerkrachten en omgeving. We willen weten wat men belangrijk vindt; we zijn meer geïnteresseerd in hun mening over de kwaliteit van het onderwijs dan in hun tevredenheid.”
Van Schilt tipt collega-bestuurders om samen met hun medewerkers transparant te zijn. “Ook als het niet goed gaat. Als dingen beter kunnen, mag dat gewoon gezegd worden.”
Op basis van wetenschappelijk onderzoek maakte de PO-raad een handreiking voor verantwoording. Aan dit document, Leren en legitimeren door verantwoording in het primair onderwijs, werkten tien schoolbesturen mee die bij de inspectie goed scoorden op kwaliteitszorg, kwaliteitscultuur en verantwoording en dialoog. Met behulp van de handreiking kunnen onderwijsinstellingen hun publieke verantwoording verder verbeteren.