Nieuws

Forse afname van de reserves primair onderwijs

Het primair onderwijs heeft flink ingeteerd op de reserves. In 2020 is een financieel resultaat geboekt van ruim €200 miljoen negatief. Dat blijkt uit de jaarcijfers 2020 die onlangs door de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) zijn gepubliceerd. 

Het financieel resultaat van alle schoolbesturen in het primair onderwijs (exclusief samenwerkingsverbanden) is afgenomen met €206 mln. Ook voor de jaren 2021 tot en met 2023 worden negatieve resultaten verwacht van in totaal € 245 mln. De reserves in het primair onderwijs nemen hierdoor flink af. ,,Het is goed te zien dat de schoolbesturen in het primair onderwijs serieus werk hebben gemaakt van hun financieel management'', zegt Freddy Weima, voorzitter PO-Raad. ,,Als we op de cijfers inzoomen, zien we nu duidelijk dat het primair onderwijs de bovenmatige reserves snel afbouwt.''

Toekomstige ontwikkelingen 

In deze geprognosticeerde cijfers zijn nog niet de ontwikkelingen meegenomen die de komende jaren een forse negatieve impact op de reservepositie zullen hebben. Het betreft onder meer het wegvallen van de vordering OCW in 2022 en de aanpassing van de waardering van de voorziening groot onderhoud per 2023.  

Bij de beoordeling van de financiële positie van het primair onderwijs is het van belang, om goed de toekomstige ontwikkelingen in het oog te houden. Juist ook omdat deze ontwikkelingen het huidige financiële beeld van de sector op korte termijn behoorlijk kunnen laten omslaan. 

Grote verschillen tussen reserveposities schoolbesturen 

Op grond van de signaleringswaarde van OCW was er in 2019 sprake van een bedrag van ca. €900 mln aan mogelijk bovenmatige reserves. Voor 2020 is dat bedrag gezakt naar €677 mln, en wanneer we het wegvallen van de vordering OCW meerekenen, dan daalt dit bedrag naar €420 mln. Dit is ca. 3,5% van de jaarlijkse totale baten van de sector.  

Als we preciezer kijken naar de bovenmatige reserves, dan zien we grote verschillen tussen groepen schoolbesturen: 

  • 3% van de schoolbesturen in het primair onderwijs is verantwoordelijk voor 30% van de mogelijk bovenmatige reserves.   
  • Hoe groter het schoolbestuur, hoe minder er sprake is van mogelijk bovenmatige reserves.   
  • Daarnaast laat de signaleringswaarde van OCW zien, dat in het speciaal basisonderwijs en het (voortgezet) speciaal onderwijs hogere bovenmatige reserves zijn dan in het reguliere basisonderwijs.  

Vanwege de grote verschillen tussen schoolbesturen in het primair onderwijs zegt de financiële positie van de totale sector weinig. Er is een aantal ‘rijke’ schoolbesturen in de sector. De PO-Raad moedigt schoolbesturen aan om het surplus aan reserves doelmatig in te zetten ten behoeve van het onderwijs. Deze schoolbesturen wordt geadviseerd in overleg met het intern toezicht en de medezeggenschap te werken aan een plan voor het afbouwen van de bovenmatige reserves. 

Ontwikkeling financiële positie samenwerkingsverbanden 

De samenwerkingsverbanden passend onderwijs zetten in 2020 eveneens een stevige stap in het afbouwen van hun bovenmatige reserves: die slonken, volgens de eerst gehouden monitor, met ruim 25 miljoen euro. De geplande afbouw loopt daarmee vrijwel op schema.