Lesobservatie-instrument: IK-ZO digitaal bekwaamheidsdossier

Lesobservatie-instrument met gecombineerde invalshoeken

Doel

IK-ZO staat voor Integrale Kwaliteits-Zorg Onderwijs en is gebaseerd op de Self-determination theory van Deci en Ryan*. De verhouding tussen relatie, autonomie en competentie vormen de basis van deze theorie. IK-ZO bestaat uit de module “IK-ZO Kaarten” en de module “IK-ZO Bekwaam”.

De modules zijn webbased en beschikken over een helpfunctie. De modules brengen de kwaliteit van de organisatie in beeld, op individueel -, team - en bestuurlijk niveau. Aan de hand van de uitkomsten kan de ontwikkeling ter hand worden genomen, op genoemde niveaus.

Hierbij wordt gebruik gemaakt van de Deming Cyclus; Plan, Do, Check, Act. Deze cyclus zorgt voor een continue ontwikkeling en leren en sluit hierdoor aan bij de wet bio en de cao.

Wat wordt gemeten?

In de module “IK-ZO Kaarten” worden o.a. onderstaande domeinen (domein, indicatoren en kernkwaliteiten) gemeten gebaseerd op de indicatoren van de onderwijs inspectie.

Het is mogelijk om school specifieke kaarten aan te maken. Tevens kan er benchmarking plaats vinden en kan er worden gefilterd op kwaliteit en ontwikkeling.

De module “IK-ZO Bekwaam” bestaat uit 3 pijlers nl. ontwikkeling (+ gesprekscyclus) , beoordeling en portfolio. Een onderdeel van deze module bestaat uit les  een tweetal observatie instrumenten.

1. De Icaltlijst (International Comparative Analysis of Learning and Teaching).*

Met dit instrument kunnen de pedagogisch-didactische vaardigheden van de leerkracht in de geobserveerde les, op valide en betrouwbare wijze in kaart kan worden gebracht op het niveau van startbekwaam, basisbekwaam en vakbekwaam.           

2. De 10 principes van Barak Rosenshine  lesobservatie instrument.*

Dit instrument is gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek naar hoe onze hersenen informatie verwerven en verwerken en hoe expert leerkrachten het meeste uit hun leerlingen halen.

De module beschikt verder over:

• een nulmeting/ 360 graden feedback. In deze meting wordt gebruik gemaakt van de 7 Competentie- lijsten van de KPC groep die zijn gebaseerd op waarneembaar gedrag. In deze meting wordt ook de persoonlijke ambitie in kaart gebracht. De resultaten kunnen op individueel-, team- en bestuurlijk niveau worden weergegeven (benchmarking).  De ingevulde competenties kunnen gekoppeld worden aan het POP formulier en kunnen gebruikt worden voor het opstellen van dit formulier.
• Gesprekscyclus instrument, waarbij gekozen kan worden uit verschillende onderdelen van de gesprekscyclus. Indien gewenst kunnen er onderdelen / lijsten worden toegevoegd.
• Benchmark instrument. De uitkomsten van de verschillende instrumenten kunnen met elkaar worden vergeleken, zodat er een patroon van ontwikkeling ontstaat (benchmark).
• E-learning instrumen. Er kan uit ruim 60 modules worden gekozen, waarvan de meeste modules voldoen aan het leraar register.
• Portfolio instrument. In het bekwaamheidsdossier is een portfolio instrument opgenomen. Afgeronde onderdelen worden automatisch in het portfolio geplaatst. Er kunnen diploma’s, certificaten e.d worden toegevoegd.

Proces

Bij de module “IK-ZO kaarten” kan op bestuurlijk- en of schoolniveau worden vastgesteld welke domeinen (kaarten) worden afgenomen en met welke frequentie. Hierna kunnen de resultaten worden bekeken. Het is mogelijk om te filteren op kwaliteitskaarten en ontwikkelkaarten (punten ter verbetering). Er kan op verschillende manieren een benchmark worden gemaakt. De resultaten kunnen aanleiding geven voor ontwikkeling op persoonlijk niveau (POP), schoolniveau (SOP) of bestuurlijk niveau (Strategisch beleidsplan).

De module “IK-ZO Bekwaam” biedt verschillende mogelijkheden. Op bestuurs- en of schoolniveau kan worden afgesproken welke onderdelen worden afgenomen. Hierna wordt met de leidinggevende een planningsgesprek gevoerd. Tijdens dit gesprek kunnen verschillende onderdelen uit het systeem worden ingepland, zoals hierboven genoemd (wat wordt gemeten).

In het kader van eigenaarschap kan de leerkracht hier een keuze uit maken die passend is bij zijn ontwikkeling. Elke leerkracht heeft z’n eigen persoonlijke planning. Hierdoor kan er op maat worden afgestemd.

Relatie met andere instrumenten

Tussen de instrumenten die genoemd zijn Bij “Wat wordt gemeten” is een onderlinge relatie. Verder is IK-ZO een op zichzelf staand systeem en biedt alle instrumenten aan.

Externe validering

De genoemde instrumenten in IK-ZO zijn rechtstreeks van onderstaande bronnen afgeleid, door gebruik te maken van de lijsten die bij deze bronnen horen.

• Self-determination theory van Deci en Ryan
  De visie van IK-ZO is gebaseerd bovengenoemde theorie. Deze theorie onderscheidt drie psychologische basisbehoeften, de behoefte aan autonomie, competentie en verbondenheid, relatie. De vervulling van die behoeften is noodzakelijk voor mensen om zich goed te voelen en goed te functioneren.
• Het ICALT-instrument / lesobservatie  
  Het ICALT instrument is een observatie-instrument ontwikkeld door Rijksuniversiteit Groningen gefundeerd op het werk van prof. dr. W.J.C.M van de Grift.
• Barak Rosenshine / lesobservatie
  De principes van Rosenshine zijn gebaseerd op onderzoek in de cognitiewetenschappen (d.w.z. hoe onze hersenen informatie verwerven en verwerken) en onderzoek naar hoe expert leerkrachten (master teachers) les geven (d.w.z. leerkrachten die het meeste uit hun leerlingen halen).

Het instrument is op alle domeinen van het Toetsingskader van de PO-Raad verantwoord. Voor een nadere toelichting kan je contact opnemen met de ontwikkelaar.

Tijdsbeslag en kosten

De “IK-ZO kaarten” kunnen op elk willekeurig moment worden afgenomen. De kaarten kunnen worden opgenomen in een cyclische planning. De tijdsinvestering voor het invullen van een kaart neemt ongeveer 20 tot 30 minuten in beslag. De kaart wordt door alle medewerkers ingevuld. De scores worden automatisch verwerkt door het systeem. Scores kunnen op individueel - en teamniveau worden vergeleken.

De in “IK-ZO bekwaam” genoemde instrumenten kunnen naar eigen keuze worden ingezet. Inbegrepen is één scholingsmoment over de werking van de module. De afname van de lesobservatie instrumenten duurt tussen de 60 en 90 minuten. De lesobservatie moet minimaal 1 keer per jaar plaatsvinden.

Het tijdsbeslag is overigens afhankelijk van de afspraken die op bestuurlijk- en school niveau worden gemaakt.

Lesobservatie-instrument: IK-ZO digitaal bekwaamheidsdossier