Lesobservatie-instrument: Bekwaamheidskompas (Bureau Meesterschap)
Lesobservatie-instrument gebaseerd op kwaliteitsbeleid en het toezichtkader van de Onderwijsinspectie
Doel
Voor professionals in het onderwijs heeft Bureau Meesterschap verschillende Bekwaamheidskompassen ontwikkeld. Dit zijn ontwikkelingsgerichte instrumenten die worden ingezet bij klassen- of flitsbezoeken. Het instrument (competentiemeting) geeft de ontwikkelpunten aan en kan ook gebruikt worden voor een tussen- en eindmeting.
Doelen van de inzet van het instrumentarium zijn:
- Betere leraren, beter onderwijs.
- Vergroten reflecterend vermogen van de leraar.
- Vergroten analytisch vermogen van de leraar.
- Creëren van een professionele sfeer op school, waarin wederzijds leren normaal is.
Wat wordt gemeten?
Er zijn Bekwaamheidskompassen voor leraren PO, leraren VO, leraren SO, Intern Begeleiders en Pedagogisch Medewerkers Kinderopvang. Deze zijn ontwikkeld op basis van het inspectiekader en bekwaamheidseisen onder andere wet BIO, SBL, CAO, Piramide en VVE.
Context en Pedagogisch handelen w.o.
- Lokaalinrichting, uitdagende leeromgeving, veiligheid
- Respectvolle omgang
- Positieve persoonlijke aandacht
- Bevordering zelfvertrouwen
- Complimenten en correcties
Vakinhoudelijk & didactisch handelen w.o.
- Instructie
- Taakgerichtheid
- Actieve betrokkenheid
- Leer- en denkstrategieën
- Feedback
Differentiatie en afstemming w.o.
- Interactie
- Differentiatie en Afstemming
- Zicht op ontwikkeling
- Ondersteunen en begeleiden
Proces
Het observatieproces bestaat uit een voorgesprek, waarin het karakter van het observatie/ instrument (ontwikkelingsgericht) wordt toegelicht, gevolgd door een observatie van circa 1,5 uur tijdens een instructieles en lesovergang. Er wordt een verslag gemaakt en een feedbackgesprek gevoerd. De kompassen kunnen per leraar of per groep/schoolbestuur worden ingezet.
Het instrument is een middel, een kompas waar een leraar mee verder kan in zijn/haar ontwikkeling. De leraar kan zelf een reactie geven op het verslag. Het verslag wordt, behoudens feitelijke onjuistheden, niet aangepast. Als vervolg kan er een coachtraject worden ingezet door een coach van Bureau Meesterschap (een andere persoon dan wie de lesobservatie heeft gedaan) en kan een tussen- en of een eindmeting plaatsvinden.
Zicht op Onderwijs in de klas
Om te kunnen werken met het Bekwaamheidskompas is een training verplicht. Deze training heet: “Zicht op Onderwijs in de klas”. De training is met name bedoeld voor directeuren en intern begeleiders en bestaat uit vijf dagdelen training op locatie. Aan de hand van de theoretische basis en videovoorbeelden wordt geoefend. Daarnaast worden er klassenobservaties uitgevoerd door middel van coaching ‘on the job’. Na afronding van de training kan binnen de eigen school met het instrumentarium worden gewerkt.
- Thema 1 Kader, voorschriften, visie en visiteren
- Thema 2 Werken met het Bekwaamheidskompas
- Thema 3 Het Bekwaamheidskompas en de CAO-PO
- Thema 4 Gespreksvaardigheden
- Thema 5 Op weg naar een permanente verbetercultuur
Dagdeel Coaching ‘on the job’ bij klassenbezoek
Iedere directeur brengt een klassenbezoek samen met een auditor van Bureau Meesterschap en bespreekt de bevindingen met de auditor. De auditor geeft feedback/adviezen aan de directeur.
Na de tweedaagse voeren de deelnemers daarnaast verschillende huiswerkopdrachten uit, zoals observatieopdrachten, klassenbezoeken, schrijven en bespreken van ontwikkeladviezen.
Relatie met andere instrumenten
De Bekwaamheidskompassen kunnen worden gecombineerd met audits, ontwikkeltrajecten en trainingen die gericht zijn op de bredere kwaliteitszorg rond bijvoorbeeld de spelregels van de inspectie en het waarderingskader, zorg en begeleiding en wettelijke bepalingen.
Externe validering
De kwaliteitskompassen zijn gebaseerd op concrete gedragscriteria en afgestemd op het toetsingskader van de inspectie. Er is ruimte voor maatwerk en voor de eigen keuzes van de school.
Afhankelijk van de vraag wordt er soms gebruik gemaakt van een compactere versie van het Bekwaamheidskompas. Het instrument heeft bij de PO-versie de mogelijkheid om te differentiëren tussen startbekwaam, basisbekwaam en vakbekwaam. Het instrument is beproefd in authentieke contexten bij ontwikkeltrajecten en coachtrajecten van leraren PO van Bureau Meesterschap. In de training worden de afnamecondities vastgelegd en worden de observatoren getraind aan de hand van video-opnames en coaching ‘on the job’. De trainingstheorie is gebaseerd op de onderzoeken van Robert Marzano en John Hattie en is erop gericht de validiteit en betrouwbaarheid van de observaties te vergroten en professionele ontwikkelgesprekken te kunnen voeren.
De 5e bijeenkomst staat in het teken van de inbedding in het HR beleid, de professionele cultuur en de verdere professionalisering van teams of leraren.
Het Bekwaamheidskompas maakt deel uit van het instrumentarium van het Auditcentrum van Bureau Meesterschap en is als zodanig ook te gebruiken bij het inzetten van auditteams binnen een schoolbestuur. De verantwoording van de volledige validering vind je op hun website.
Tijdsbeslag en kosten
Het tijdsbeslag voor het observatieproces van een auditor bedraagt een voorgesprek, een observatie van circa 1,5 uur en een nagesprek.
De kosten voor de observatie van één leraar door een externe auditor van Bureau Meesterschap bedragen, inclusief introductie, observatie/meting, korte feedback meteen na afloop, schriftelijk verslag met aanbevelingen en nagesprek. Offerte op maat. (Gemiddeld € 960,-).
Het tijdsbeslag van de training “Zicht op Onderwijs in de klas” is vijf studiedagdelen en een dagdeel coaching ‘on the job’ met een externe auditor.
Kosten training “Zicht op Onderwijs in de klas”. Offerte op maat. (Gemiddeld € 1.785,- p.p.).
Lesobservatie-instrument: Bekwaamheidskompas (Bureau Meesterschap)