Leidraad voor schoolbestuurders voor het voorkomen en omgaan met seksueel grensoverschrijdend gedrag

Het aantal meldingen van seksueel grensoverschrijdend gedrag in het onderwijs neemt toe. Voor bestuurders en schoolleiders is het belangrijk om te weten wat zij daartegen kunnen doen. Een nieuwe leidraad van de brede Alliantie tegen (seksueel) grensoverschrijdend gedrag geeft een overzicht van preventieve en curatieve maatregelen die scholen kunnen nemen om seksueel grensoverschrijdend gedrag te voorkomen en om zorgvuldig te handelen bij (mogelijke) incidenten. 

Bekijk de leidraad

Zo klein als mogelijk, zo groot als nodig

De maatregelen om seksueel grensoverschrijdend gedrag te voorkomen moeten zo ‘groot’ zijn als nodig is om vooruitgang te boeken. Daarnaast moet een vermoeden van seksueel grensoverschrijdend gedrag op school zo zorgvuldig mogelijk worden aangepakt. Dat begin met een snelle, adequate en ‘zo klein mogelijke’ aanpak. De interactieve leidraad legt uit welke maatregelen dit kunnen – en soms moeten – zijn, begeleid door checklists met aandachtspunten voor beleid.

Meer meldingen van seksueel grensoverschrijdend gedrag

Op 21 november maakte de Inspectie van het Onderwijs bekend dat er afgelopen schooljaar opnieuw meer meldingen zijn gedaan over seksuele intimatie en seksueel misbruik in het onderwijs. Ook steeg het aantal meldingen waarbij een ‘met taken belast persoon’ betrokken was, bijvoorbeeld een leraar of een ondersteunend personeelslid. Bekijk voor de precieze aantallen het bericht van de Vertrouwensinspectie.

Waarom maatregelen nemen?

Seksueel grensoverschrijdend gedrag kan ingrijpende gevolgen hebben. Het is onacceptabel als leerlingen, studenten of medewerkers de grenzen van een ander overschrijden. Iedereen die werkt en leert in het onderwijs moet zich veilig voelen. Daarom zijn scholen wettelijk verplicht zorg te dragen voor een veilige schoolomgeving. Veiligheid is bovendien een noodzakelijke voorwaarde voor goed kunnen leren en werken. Daarnaast is respect voor seksualiteit en seksuele diversiteit vastgelegd in de kerndoelen en daarmee voor het primair, voortgezet en speciaal onderwijs een verplicht onderdeel van het curriculum.

Complexe thematiek

Seksueel grensoverschrijdend gedrag kan vaak worden voorkomen. Maar de Alliantie constateert dat het op veel scholen ontbreekt aan de juiste kennis en kunde over deze complexe thematiek. We zien:

1. handelingsverlegenheid bij docenten over hoe zij met leerlingen en bij zichzelf kunnen werken aan seksueel integer gedrag;
2. onvoldoende kennis van de wetgeving en waarom deze de veiligheid van alle betrokkenen beschermt. Hierdoor is de kans groot dat schoolmedewerkers onzorgvuldig handelen in het geval van (mogelijk) grensoverschrijdend gedrag. In deze meld- en overlegprocedure is winst te behalen.

Aandachtspunten voor goed schoolbeleid

De Alliantie wil samen met alle betrokkenen in het onderwijsveld zoeken naar manieren om te komen tot meer duidelijkheid over wanneer er sprake is van seksueel geweld, minder schroom om te overleggen en melden, en meer kennis over de zorgvuldigheid van de procedure. De basis hiervoor vormt het werken aan een open schoolcultuur, waarbinnen persoonlijke en professionele reflectie en elkaar aanspreken op (seksueel) integer gedrag gestimuleerd wordt, vanuit een niet-beschuldigende en zelfkritische houding. Deze leidraad is een eerste stap om scholen op al deze onderdelen te ondersteunen.