Nieuws

Terugvordering onderwijsachterstandsgeld bewijst zwakte systeem

Scholen moeten de staat 32 miljoen euro terugbetalen aan geld voor onderwijs aan achterstandsleerlingen, kondigde minister Slob gisteren aan. De betreffende besturen kunnen niet aantonen dat ze dit geld rechtmatig ontvangen hebben. Tegelijkertijd is het totale onderwijsachterstandenbudget sinds 2011 met 160 miljoen afgenomen. De noodzaak van een nieuw systeem is duidelijker dan ooit, stelt de PO-Raad.

De PO-Raad roept de Kamer dan ook met klem op om in het debat over onderwijsachterstanden in te stemmen met invoering van de nieuwe indicator mét herstel van het oorspronkelijke budget. 

Is het waar dat scholen die 32 miljoen ten onrechte hebben ontvangen?

Al sinds de invoering van de nieuwe gewichtenregeling in 2009 zijn er veel onduidelijkheden over de regeling bij scholen. Volgens minister Slob hebben scholen door het niet juist uitvoeren van de regeling over de afgelopen drie jaar gezamenlijk 32 miljoen euro onterecht ontvangen. Dat betekent niet dat zij de opgegeven achterstandsleerlingen niet op school hadden, maar zij hadden hun administratie niet op orde. Aan de andere kant zijn er ook scholen die géén bekostiging hebben ontvangen, waar ze in principe wel recht op hadden gehad. Daarom pleit de PO-Raad al jaren voor een betere regeling. Niet alleen vanwege de grote belasting van scholen (die van alle ouders het opleidingsniveau moeten achterhalen) maar ook vanwege het feit dat alleen het opleidingsniveau te weinig zegt over de daadwerkelijke achterstanden van een leerling. Overigens kondigde toenmalig staatssecretaris Dekker in 2013 al aan de gewichtenregeling te gaan aanpassen.

Maken de scholen fouten of is er sprake van opzet?

Dat wordt uit de brief van minister Slob niet duidelijk. Wel benadrukt hij dat het systeem gevoelig is voor fouten en misbruik, zoals ook de Inspectie al in 2012 constateerde. De PO-Raad heeft dan ook sinds de invoering gewaarschuwd: deze regeling is te complex en administratief foutgevoelig, dit gaat mis. 

Kunnen scholen met een terugvorderingsverzoek hier iets tegen doen?

Schoolbesturen hebben bezwaar kunnen maken tegen de terugvordering van de middelen. Veel scholen hebben daar gebruik van gemaakt en in meer dan de helft van de gevallen is het bezwaar toegekend. Momenteel lopen er vanuit schoolbesturen nog diverse beroepsprocedures tegen de beslissingen van DUO op de ingediende bezwaren. De 32 miljoen is dus nog niet definitief.

Hoe gaat de regering zo’n situatie in de toekomst voorkomen?

In onderstaand kader leest u hoe de gewichtencontrole er de eerstvolgende jaren uit zal zien. Voor nu is het van het grootste belang dat de Kamer in haar debat op 15 maart a.s. een beslissing neemt over de invoering van een nieuwe verdeelsystematiek. Als de door de minister voorgestelde indicator wordt ingevoerd, hoeven scholen voortaan niet meer schriftelijk aan te tonen hoeveel achterstandsleerlingen ze hebben. Dit wordt dan voor iedere school automatisch berekend door het Centraal Bureau voor Statistiek. Stelt de politiek haar keuze echter uit, dan zit de sector nóg langer vast aan een foutengevoelig systeem, dat scholen opzadelt met een berg administratie. En vloeit er nóg meer budget weg als gevolg van een stijgend opleidingsniveau van ouders.

Wat vindt de PO-Raad?

De PO-Raad vindt de terugvordering wrang, omdat er de afgelopen jaren gelijktijdig gigantisch werd bezuinigd op onderwijsachterstanden, terwijl het aantal kinderen in de klas met een achterstand niet afnam (zie infographic).

De noodzaak van een nieuw systeem is nu duidelijker dan ooit, stelt de PO-Raad. Wat de PO-Raad betreft was de nieuwe werkwijze dan ook al lang ingevoerd. Zij maakt zich echter wel grote zorgen over de financiële herverdeeleffecten, omdat het budget inmiddels grotendeels is verdampt (en er ieder jaar van uitstel wéér 25 miljoen extra verdwijnt). Daarom zou het budget eerst hersteld moeten worden naar het niveau van 2011, vindt de PO-Raad. Lees meer hierover in dit bericht.

Toekomstige controles (informatie voor schoolleiders, bestuurders en financials)
De controle op basis van teldatum 1 oktober 2016 zal niet ter plaatse bij de scholen worden uitgevoerd. De Auditdienst Rijk heeft op deze teldatum een bureau-analyse verricht. De controle op basis van de teldatum 1 oktober 2017 zal bestaan uit een controle ter plaatse op de scholen, en zal plaatsvinden bij een steekproef van 100 scholen (brinnummers). Er zal worden gecontroleerd op de hoogte van de gewichten, CUMI leerlingen en ongeoorloofd verzuim. Bij bevindingen zullen er gevolgen voor de bekostiging zijn en zal er een herziene beschikking op basis van het nieuwe OVT komen. Hier kunt u zoals het geval is geweest bij de grootschalige gewichtencontrole op basis van teldatum 1 oktober 2014 weer tegen in bezwaar gaan, eventueel gevolgd door een in beroepstelling tegen de beslissing op het bezwaar.

Het accountantskantoor dat de controle op basis van teldatum 1 oktober 2017 zal uitvoeren wordt later dit jaar bekend. Het schema van de nog uit te voeren controles is wel reeds bekend, zie onder. De betreffende besturen die onderdeel van de steekproef zijn, zullen voor eind april bericht krijgen over de controle en procedure.

Planning van de nog uit te voeren controle:
1 tot 27 april 2018: Telefonisch afspraken maken met en per e-mail bevestigen aan de 100 geselecteerde scholen.
7 mei – 15 juni 2018: Schoolbezoeken door controleurs van accountantsbureau

Onze professionals staan voor je klaar

Stel je vraag of zoek een opleiding

Contact met de Juridische Helpdesk

Heb je een juridisch vraag? Als lid van de PO-Raad kun je via de pagina van de Juridische helpdesk je vraag stellen op Mijn PO-Raad (na het inloggen in het ledenportaal).

Voor dringende vragen bel met 030 - 31 00 933. We zijn bereikbaar op werkdagen tussen 09.00 – 12.00 uur.

Helpdesk 2 mensen praten