De discussie over schaalgrootte in het onderwijs brengt altijd emoties met zich mee, constateert Den Besten tijdens Onderwijspoort. Ze daagt de zaal uit het gesprek hierover met elkaar aan te gaan: ,,Onderwijskwaliteit staat voor de PO-Raad op nummer één in deze discussie. Wat betekent schoolgrootte en bestuursgrootte voor de kwaliteit van onderwijs? Zijn we in staat elkaar te bevragen op de keuzes die we hebben gemaakt ten aanzien van schaal? En nóg belangrijker: hebben we hiermee altijd het beste voor de leerlingen voor ogen? Daar gaan we graag het gesprek over aan binnen de vereniging.’’

Uit cijfers van de Onderwijsinspectie blijkt dat besturen met twee tot zeven scholen meer moeite hebben met kwaliteitszorg. Wat doen we met die kennis? Is er een optimale grootte, moeten we toe naar een minimale en maximale omvang? Tijdens Onderwijspoort ging de sector deze moeilijke vragen niet uit de weg en schopte graag een beetje tegen deze heilige huisjes aan. Onder leiding van journalist Frenk van der Linden ging de PO-Raad samen met schoolbestuurders en Tweede Kamerleden in debat.

Meer uit iedere euro halen

Wiely Hendricks, schoolbestuurder bij De Haagse Scholen voor openbaar primair onderwijs, gaat die discussie niet uit de weg. ,,Als schoolbestuurder van een groot schoolbestuur in een grote stad ben ik misschien een beetje verdacht’’, trapt Hendricks zijn betoog af. ,,Als je het schoolbestuur helemaal opnieuw zou mogen inrichten, op welke schaal kom je dan uit? Wat kun je realiseren als je schoolbestuur maar de helft zo groot is als nu, of juist dubbel zo groot? Wij kijken als onderwijssector al snel naar de politiek als we denken dat we niet uitkomen met de bekostiging, maar we moeten wellicht ook kijken naar de opties die we hebben om meer uit iedere euro te halen.’’ Hendricks concludeert dat als het om de schaal van scholen en besturen gaat het altijd laveren is tussen onderwijs thuisnabij organiseren en een efficiënte besteding van de middelen.

Onderwijskwaliteit voorop

De volgende pitch is van Johan Heddema, schoolbestuurder van stichting Quadraten, een samenwerkingsbestuur voor christelijke-, openbare- en samenwerkingsscholen. ,,Kleine scholen en besturen gaan soms samen, maar soms ook niet. Klein maakt wel heel kwetsbaar. Met het afnemende leerlingenaantal moet je als bestuur onderwijskwaliteit boven denominatie stellen. Laat niet de grootte, macht of geld bepalen, maar neem samen de bestuurlijke verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van onderwijs in je regio. Kijk verder dan de verzuiling, artikel 23 biedt daar voldoende ruimte voor.’’

Van kleine scholentoeslag naar dunbevolktheidstoeslag?

Waarom is het nodig om in een dichtbevolkt gebied veel van dezelfde type kleine scholen te hebben? Tweede Kamerleden Paul van Meenen (D66), Rudmer Heerema (VVD) en Michel Rog (CDA) gaan in debat over de stelling of de kleine scholen toeslag plaats moet maken voor een dunbevolktheidstoeslag. Heerema: ,,Ik viel van mijn stoel toen ik hoorde dat 27% van de scholen in de G4 onder de opheffingsnorm zitten en de kleine scholentoeslag ontvangen. Die toeslag is wat mij betreft bedoeld voor de buitengebieden, maar in de grote steden is dat onzin."

Bestuursomvang

,,De kwaliteit wordt op schoolniveau gemaakt. Besturen kunnen dat ondersteunen, maar we moeten de schoolbesturen niet overschatten als het gaat om onderwijskwaliteit. We moeten de positie van scholen versterken'', vindt Van Meenen. Rog vindt dit een ‘gevaarlijk idee’:,,Het systeem van schoolbesturen hebben we niet voor niets in Nederland en het werkt volgens mij prima.’’

,,Ik waardeer het ontzettend dat sommige bestuurders hun persoonlijke worsteling met betrekking tot schaal hebben gedeeld tijdens dit debat. Je zou er maar voor deze uitdaging staan in je dorp, eiland, regio of stad.’’ Ondanks alle verschillende opvattingen zijn we het over één ding eens volgens Den Besten: ,,Onze maatschappelijke opdracht is niet: hoe blijf ik met mijn school te allen tijde overeind, maar hoe zorg ik voor kwaliteit? Dit was een geslaagde eerste aftrap voor de discussie die we verder binnen onze vereniging gaan voeren over schaalgrootte’’, sluit Rinda den Besten Onderwijspoort af.