Hoe werkt de Toolbox Lesobservatie-instrumenten?

Startende leraren zijn na het afronden van de pabo startbekwaam, maar staan nog aan het begin van hun ontwikkeling. We willen ze vanaf de start van hun loopbaan de juiste begeleiding bieden. Dit leidt niet alleen tot snellere professionele groei, maar heeft ook een positieve invloed op de kwaliteit van het onderwijs. Bovendien kan goede begeleiding voorkomen dat leraren onnodig het onderwijs verlaten.

Lesobservaties en gerichte coaching zijn sleutelfactoren bij verdere professionalisering van leraren. Dit is bovendien een vereiste vanuit de CAO PO. Het gebruik van lesobservatie-instrumenten is hierbij behulpzaam. De PO-Raad verzamelde de meest bekende lesobservatie-instrumenten in de een Toolbox.

De toolbox faciliteert schoolbesturen om, in overleg met de medezeggenschap, te kiezen voor een passend lesobservatie-instrument. Leraren blijven zelf aan het roer staan van hun eigen ontwikkeling.

Goed HR-beleid

Iedere werkgever heeft de taak om de verplichtingen uit de cao te vertalen in HRM-beleid. In de CAO PO is voor startende leraren een aantal afspraken opgenomen:

• Er zijn uren voor professionalisering van startende leraren opgenomen
• Startende leraren hebben recht op begeleiding door een coach (dat mag niet de direct leidinggevende zijn)
• Er wordt een beproefd of objectief observatie-instrument gebruikt
• De leidinggevende beoordeelt na ten minste drie jaar of de werknemer basisbekwaam is

Een ‘objectief en beproefd’ instrument

Om de kwaliteit van de instrumenten en het gebruik ervan te stimuleren, heeft het Kohnstamm Instituut op verzoek van de PO-Raad een toetsingskader ontwikkeld. Dit kader is zowel beschikbaar voor ontwikkelaars en gebruikers en het dient twee doelen.

• Het biedt schoolbesturen en scholen een kader bij de keuze van een observatie-instrument dat past bij hun manier van werken op school
• Het biedt ontwikkelaars een kader voor kritische reflectie op hun eigen instrument en geeft daarmee een impuls aan de doorontwikkeling van dat instrument.

Lees meer informatie over het toetsingskader (pdf)

Wat vind ik in de Toolbox Lesobservatie-instrumenten?

• Elk instrument is door de ontwikkelaar geijkt op het toetsingskader. Enkele ontwikkelaars hebben dit niet gedaan, deze staan in een aparte categorie.
• De grote diversiteit aan instrumenten is opgedeeld in categorieën gebaseerd op hun voornaamste bronnen en uitgangspunten:
  • Instrumenten gebaseerd op competenties en het bekwaamheidsdossier 
  • Instrumenten gebaseerd op kwaliteitsbeleid en het toezichtkader van de Onderwijsinspectie
  • Instrumenten gebaseerd op Handelingsgericht werken en inzichten uit orthopedagogie
  • Instrumenten met als aangrijpingspunt de leraar-leerlinginteracties
  • Instrumenten gebaseerd op de verschillende kernvakken en directe instructiemodellen
  • Instrumenten die vanaf de start verschillende invalshoeken combineren
  • Instrument vanuit IT ontwikkeld

Per instrument vind je een antwoord op de volgende vragen:

• Wat is het doel van het instrument, gerelateerd aan het doel van de aanbieder?
• Wat meet het instrument?
• Hoe verloopt het proces van afname, hoe kan of moet het instrument worden ingezet?
• Wat is de relatie met andere (HR) instrumenten?
• Is het instrument extern gevalideerd?
• Wat is het tijdsbeslag en wat zijn de kosten?