Toolbox Lesobservatie-instrumenten
Wil jij (startende) leraren verder helpen in hun ontwikkeling? Lesobservatie-instrumenten bieden houvast bij de verdere professionalisering van leraren. Maar welk instrument is het meest geschikt? Onze toolbox met lesobservatie-instrumenten helpt je op weg.
Startende leraren zijn na het afronden van de pabo startbekwaam, maar staan nog aan het begin van hun ontwikkeling. De juiste begeleiding vanaf de start van hun loopbaan leidt niet alleen tot snellere professionele groei, maar heeft ook een positieve invloed op de kwaliteit van het onderwijs. Bovendien kan goede begeleiding voorkomen dat leraren onnodig het onderwijs verlaten. Lesobservaties en gerichte coaching zijn hierbij sleutelfactoren.
Let op: deze inventarisatie is in 2018 samengesteld en wordt niet meer ge-update.
Hoe helpt deze toolbox je verder?
- Relevante informatie om het best passende lesobservatie-instrument voor jouw school te selecteren overzichtelijk gepresenteerd.
- Een handig overzicht van lesobservatie-instrumenten per categorie.
- Per instrument uitgebreide informatie over het doel, resultaat en de toepassing ervan.
Waarom is het zinvol om lesobservatie-instrumenten in te zetten?
Uit onderzoek blijkt dat begeleiding van leraren met behulp van observatie-instrumenten zorgt voor een snellere ontwikkeling en professionele groei. Ook draagt goede begeleiding bij aan het verlagen van werkdruk en het voorkomen van uitval van startende leraren.
Bovendien is in de CAO Primair Onderwijs ook een aantal afspraken opgenomen over de begeleiding van startende leraren. Zo moeten er uren beschikbaar zijn voor het verder professionaliseren van startende leraren en heeft iedere beginnende leraar recht op een coach.
Toetsingskader lesobservatie-instrumenten
In de cao staat ook dat er een objectief en beproefd observatie-instrument gebruikt moet worden. Maar wat verstaan we dan precies onder ‘beproefd'? Om daar meer invulling aan te geven, heeft het Kohnstamm Instituut op verzoek van de PO-Raad een toetsingskader ontwikkeld. Dit kader maakt het eenvoudiger om de kwaliteit en passendheid van een instrument te beoordelen. Het toetsingskader is zowel beschikbaar voor gebruikers (scholen) als ontwikkelaars van lesobservatie-instrumenten.
- Het biedt schoolbesturen en scholen een kader bij de keuze van een observatie-instrument dat past bij hun manier van werken op school.
- Het biedt ontwikkelaars en uitgevers van lesobservatie-instrumenten een kader voor kritische reflectie op hun eigen instrument en geeft daarmee een impuls aan de doorontwikkeling van dat instrument.
Bijna elk lesobservatie-instrument in deze toolbox is door de ontwikkelaar geijkt op het toetsingskader.
Hoe zet je lesobservatie-instrumenten in?
Er zijn veel verschillende lesobservatie-instrumenten die ook verschillende vaardigheden en competenties meten. In deze toolbox hebben we de instrumenten daarom gecategoriseerd op hun belangrijkste bronnen en uitgangspunten:
- Competenties en het bekwaamheidsdossier
- Kwaliteitsbeleid en het toezichtkader van de Onderwijsinspectie
- Handelingsgericht werken en inzichten uit orthopedagogie
- Combinatie van verschillende invalshoeken
- Vanuit IT ontwikkeld
Per instrument lees je in de omschrijving meer over het doel van het instrument, wat precies gemeten wordt en hoe je het instrument kunt inzetten. Ook vind je meer informatie over de relatie met andere instrumenten en de investering qua tijd en kosten.
Competenties en bekwaamheidsdossier
De observatie instrumenten zijn vaak ontwikkelingsgericht en benadrukken professionalisering vanuit HR-optiek.
Kwaliteitsbeleid en toezichtkader Onderwijsinspectie
Deze instrumenten zijn ontwikkeld vanuit het perspectief van de ontwikkeling van het kwaliteitsbeleid van de school en wat dit vraagt van de leraar.
Handelingsgericht werken en inzichten uit orthopedagogie
Handelingsgericht werken (HGW) beoogt de kwaliteit van het onderwijs en de ondersteuning aan alle leerlingen te verbeteren. Het is een planmatige manier van werken waarbij het onderwijs en de ondersteuning wordt afgestemd op de onderwijs- en opvoedingsbehoeften van leerlingen
Instrumenten die verschillende invalshoeken combineren
Deze instrumenten zijn in ieder geval gebaseerd op het inspectiekader en bekwaamheidsdossier.
Instrumenten vanuit IT ontwikkeld
Instrument vanuit IT ontwikkeld. Deze instrumenten bevatten verschillende -elders ontwikkelde- observatie-instrumenten.
