Hoe geven we vorm aan de brede opdracht van het onderwijs en hoe versterken we de beweging richting inclusiever onderwijs? Grote vragen waar de Verenigingscommissies Onderwijskwaliteit en Onderwijskansen zich over buigen. Om zichzelf, andere leden van de PO-Raad én hun onderwijsprofessionals te inspireren organiseerden zij een sessie met niemand minder dan Gert Biesta. 

,,Het onderwijs is een veeleisend domein met voortdurend goedbedoelde maar soms ook lastige druk. Hoe blijf je daarin staande?’’, met deze vraag trapte Gert Biesta de inspiratiesessie af. Voor wie nog nooit van Biesta gehoord heeft: Biesta is pedagoog en hoogleraar aan de Universiteit van Edinburgh en de Maynooth University. 

In een inspirerend betoog nam Biesta de aanwezigen mee in het belang van verbinden en loslaten, zicht houden op de opdracht van het onderwijs, te werken vanuit principes in plaats van agenda’s en de opdracht om kinderen ‘een zelf’ te laten zijn in de wereld. 

,,Op de deur van leerlingen kloppen en vragen: is daar iemand? Onderwijs met kwaliteit kan niet om die pedagogische vraag heen”, zo bepleit Biesta. Op deze manier help je leerlingen een persoon te worden, met een eigen opdracht en een eigen plek op de wereld.” 

,,Vraag niet alleen aan leerlingen of ze het boek leuk vonden, maar stel de vraag: wat ben je in het boek tegengekomen? Hoe verhoud je je tot wat je leest? Doe een appèl op je leerlingen en neem ze serieus.”

Meetbare resultaten versus de bedoeling

Biesta reflecteerde dat het bij onderwijskwaliteit al snel over meetbare resultaten gaat. ,,Hoog scoren op PISA, net zo goed worden als Finland, and so on. Wat telt als kwaliteit hangt af van het doel en de bedoeling. Of beter nog: dat wat ons te doen staat. En dit is meer dan alleen inhoud binnenkrijgen. Het curriculum is alle manieren waarop we de wereld openzetten voor leerlingen.’’ 

Op de vraag hoe Biesta kijkt naar de beweging richting strenger toezicht en menukaarten antwoordde hij: ,,Je kunt hier niet naar kijken zonder te weten wat de leraar beoogt met een les. Het is zorgelijk dat de vraag van het waartoe niet gesteld wordt.”

Eigen beweging starten

,,Hoe moeten we ons verhouden tot initiatieven met smalle of magere verwachtingen rondom onderwijskwaliteit?”, vroeg een van de deelnemers. Biesta wees op de professionele eer: ,,Ga niet mee in het frame maar zet hier iets anders naast. Start je eigen beweging en probeer hier doordacht over te praten. Aan politieke keuzes is niet zoveel te doen, maar je kunt wél een breder spectrum bieden om over onderwijs te spreken.”

Na de lezing en het beantwoorden van vragen gingen de aanwezige schoolleiders, kwaliteitszorgmedewerkers en schoolbestuurders in groepjes uiteen. Naast waardevolle inzichten leverde het verhaal van Biesta ook de nodige voeding voor een interessant gesprek op.

,,Wat mij puzzelt is hoe ik vanuit mijn rol als schoolleider het ‘ik’ van de leerling in het spel kan brengen. Ik zie dat leraren dat spel ook niet altijd spelen. Ons systeem is er zo op gericht dat zij zich op performance richten. Daar hebben we nog wel een slag te slaan, zowel met de opleidingen als met elkaar. Hoe zorgen we ervoor dat we dit in het DNA van het schoolteam krijgen, zodat het ook doorstraalt naar de leerlingen?"

Geen pasklaar antwoord

Een andere deelnemer reageert: ,,Dat is ook het lastige in het onderwijs. Het zoeken naar de balans tussen quality of performance en quality of existence. We moeten dit gesprek met elkaar blijven voeren om hier goed invulling aan te geven. Er is geen pasklaar antwoord op.’’

,,Wat mij helpt is om vanuit onze maatschappelijke opdracht te denken omdat je het daarmee concreter maakt”, reageert een van de aanwezigen. ,,We hebben een opdracht, en daar pakken we onze rol in”.  

De inspiratiesessie heeft het denken over de grote vragen zeker een stapje verder gebracht. De Verenigingscommissies Onderwijskwaliteit en Onderwijskansen nemen de inzichten van Biesta en de input van de deelnemers mee en danken iedereen voor hun aanwezigheid.