De bestaande klokkenluidersregeling in het primair onderwijs moet aangepast te worden doordat een nieuwe Europese richtlijn die klokkenluiders beter moet beschermen. De aanleiding voor deze richtlijn was dat niet elke Europese lidstaat regelgeving had om klokkenluiders te beschermen. De strengere eisen aan de interne meldprocedure betekent dat deze ook open moeten staan voor het melden van informatie over inbreuken op het recht van de Europese Unie. Dit geldt voor het onderwijs sinds 17 december 2021, zoals eerder gecommuniceerd.

Gevolgen voor werkgevers

Bovenstaande heeft gevolgen voor werkgevers. De belangrijkste veranderingen zijn:

• De onderwerpen waarover melding kan worden gemaakt is uitgebreid met het zogenaamde Unierecht.
• De doelgroep is breder en omvat naast werknemers voortaan ook stagiairs, sollicitanten, aannemers etc.
• De omgekeerde bewijslast – van melder naar werkgever.
• Vrijwaring van melder in gerechtelijke procedures.
• Direct extern melden (bij o.a. het Huis voor Klokkenluiders danwel Stichting Onderwijsgeschillen) is mogelijk. Voorheen moest er eerst intern melding worden gemaakt, hetgeen nog steeds de voorkeur heeft. De verplichte interne melding is dus geschrapt uit de ‘oude’ regeling.
• Bescherming van de identiteit (privacy) van de melder.
• Er is een uitgebreide meldprocedure, met daarin aandacht voor:
  • mogelijkheid tot zowel mondelinge als schriftelijke melding;
  • ontvangstbevestiging;
  • feedback;
  • registratieplicht van mondelinge meldingen, conform de wet bescherming klokkenluiders.

Inbreuken op het Unierecht

Nieuw in de regeling zijn de inbreuken op Unierecht. Het gaat dan om bepaalde richtlijnen of verordeningen op specifieke gebieden van het Unierecht. Dat zijn:

• overheidsopdrachten;
• financiële diensten, producten en markten, voorkoming van witwassen van geld en terrorismefinanciering;
• productveiligheid en productconformiteit;
• veiligheid van het vervoer;
• bescherming van het milieu;
• stralingsbescherming en nucleaire veiligheid;
• veiligheid van levensmiddelen en diervoeders, diergezondheid en dierenwelzijn;
• volksgezondheid;
• consumentenbescherming;
• bescherming van de persoonlijke levenssfeer en persoonsgegevens en beveiliging van netwerk- en informatiesystemen;
• inbreuken waardoor de financiële belangen van de Unie als bedoeld in artikel 325 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie worden geschaad;
• inbreuken in verband met de interne markt (als bedoeld in artikel 26, tweede lid, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie).

Model klokkenluidersregeling

Je bestaande modelklokkenluidersregeling is niet meer up-to-date met de laatste wetgeving. Vervang daarom je huidige regeling met behulp van de modelklokkenluidersregeling van de PO-Raad.  Door dit reglement over te nemen voldoen werkgevers in het onderwijs aan de wetgeving.

Overige informatie

Op de website van het Huis voor Klokkenluiders staat informatie over de wet- en regelgeving rondom klokkenluiders.

Werkgevers wordt gevraagd na publicatie van het reglement de eigen klokkenluidersregeling te wijzigen. Voor vragen kun je terecht bij de juridische helpdesk.

Het hebben van een klokkenluidersregeling is, vanwege het grote belang dat we hechten aan een goede rechtsbescherming voor klokkenluiders, één van de pas toe-bepalingen (en daarmee een lidmaatschapseis) uit de code goed onderwijsbestuur van de PO-Raad.