Magda Pattiiha is de Leraar van het Jaar 2023-2024 voor het gespecialiseerd onderwijs. Op het Brederocollege in Breda werkt ze aan het versterken van de studie- en sociale vaardigheden van haar leerlingen. Hoe doet ze dat? En hoe kijkt zij terug op haar onderwijscarrière nu ze na dit schooljaar met pensioen gaat?

Pattiiha begon haar onderwijscarrière in 2004 in het reguliere basisonderwijs, nadat ze eerder de verkorte opleiding van de PABO volgde. Uiteindelijk stapte ze in 2016 over naar het voortgezet gespecialiseerd onderwijs (vso): “Het leuke aan het basisonderwijs is dat je een groep echt in hun ontwikkeling kunt volgen. Gelukkig kan dat in het vso ook. Tegelijkertijd zie je dat je als mentor wel minder uren met een groep doorbrengt dan als je de hele dag voor één klas staat.”

De afgelopen jaren heeft het Brederocollege volop ingezet op lessen sociale vaardigheid (sova) voor leerlingen. “Heel veel leerlingen in het vso hebben ervaring met pestgedrag”, vertelt Pattiiha. “Ik had een klas waar meer dan de helft van de leerlingen werd gepest in het basisonderwijs. Je moet hen daarbij ondersteunen voordat ze landen. Leerlingen hebben ook een leeftijd waarbij ze elkaar uitdagen, dus binnen en buiten de school gebeurt heel veel. 

Het is ontzettend belangrijk dat leerlingen weten wie ze zijn en hoe ze zich kunnen verhouden tot de wereld om zich heen. Je moet kijken wat de leerling nodig heeft en ze aan de hand nemen. Kinderen voelen het als ze niet serieus genomen worden. Dat geldt voor alle kinderen, niet alleen voor kinderen met ADHD of autisme.” 

Integraal aan de slag

Het Brederocollege heeft als visie dat sova als vak zoveel als mogelijk door de mentoren gegeven wordt: “Een collega en ik zijn de sovacoaches, die de mentoren kunnen ondersteunen bij het geven en de uitwerking van de lessen. Niet alle mentoren voelen zich er comfortabel bij, maar als ik ze bezig zie denk ik: jullie doen het fantastisch.  

In de klas voel je soms veel weerstand. Ik probeer dan rustig te zijn en kleine stapjes te maken. Hoe lukt het om om te denken en toch dichterbij te komen? Als het dan lukt en leerlingen beseffen wat ze nodig hebben dan voelen zij zich gezien en volwaardig. Uiteindelijk zijn leerlingen ook vaak heel mild. 

Laatst besprak ik een lijstje met executieve vaardigheden. Toen zei een van de leerlingen ‘dat is zeker een lijstje voor autisten?’, maar dat lijstje is voor iedereen. Uiteindelijk hebben ze allemaal ook gewoon een puberbrein. Dat je daaraan kunt werken voor alle leerlingen met een klein team; ik gun het iedereen.”  

Leren-leren

In haar werk besteedt Pattiiha daarnaast veel aandacht aan het leren-leren: “Hoe leer je leren? Hoe overzie je plannen? Dat heeft iedere leerling nodig, zowel in het vso als in het reguliere onderwijs. Ik ben dan ook niet voor huiswerkbegeleiding buiten school. Leerlingen moeten op school leren hoe ze leren en wie ze zijn. Ik neem er altijd de tijd voor want het geeft ook ruimte. Samenwerken met ouders, met collega’s, in de klas. Dat is leraarschap, volgens mij.”

Startende leraren

Pattiiha vertelt ook over het belang van het goed begeleiden van startende leraren: “Je moet leren in de praktijk. Aankomende leraren moeten leren om kritisch naar zichzelf te kijken en dat ze fouten mogen maken. Het is ontzettend belangrijk dat je beginnende leraren niet loslaat. Laat ze meekijken, wees een co-teacher. Ik begrijp best dat als je weinig mensen hebt, je blij bent met extra handen in de klas, maar je moet goed voor ze zorgen. Zeg ook eens: dat hoef je nog niet te doen.”

Haar advies aan de nieuwe generatie leraren? “Neem collega’s én leerlingen serieus. Werk zelf aan jouw vaardigheden, zowel didactisch als pedagogisch. In het begin wist ik ook niet of ik dit ging redden. Houd ik mij wel staande? Hoe is het contact met de leerlingen? Je kunt jezelf echt verbazen.”

Blijf nieuwsgierig naar jezelf

Na een onderwijscarrière van 20 jaar gaat Pattiiha na dit schooljaar met pensioen. Wat maakt dat zij enthousiast blijft voor het vak? “Je zoekt naar wie jij als leraar bent. Als je jezelf kunt zijn als leraar, kan je het ontzettend naar je toetrekken. Blijf nieuwsgierig naar jezelf, ga op onderzoek uit. Ik lees van alles. Dat houdt me bij de les en zo is het nooit saai.”

Ze verdwijnt voorlopig dan ook niet achter de spreekwoordelijke geraniums: “Ik vind het spannend om met pensioen te gaan, maar ik blijf bezig en nieuwsgierig. Ik ben ook NT2-expert dus misschien ga ik wel leerlingen in de wijk ondersteunen. Ik verwelk zonder het onderwijs.”