Vanaf vandaag, 1 juli 2016, zijn de nieuwe CAO PO en de Wet werk en zekerheid (Wwz) voor het primair onderwijs van kracht. De CAO PO werd vandaag officieel ondertekend. Maar wat is er precies veranderd? Hieronder een aantal belangrijke wijzigingen op een rij.

Geldt de Wwz zowel voor het openbaar als voor het bijzonder onderwijs?
Nee, de Wwz geldt uitsluitend voor het bijzonder onderwijs. Het Burgerlijk Wetboek is voor het bijzonder onderwijs van toepassing. Het openbaar onderwijs valt onder het ambtenarenrecht. De PO-Raad vindt dit een volstrekt onwenselijke situatie omdat er onbedoeld aanzienlijke verschillen ontstaan in de rechtspositie van werknemers. Daarnaast ontstaat een ingewikkelde positie voor de vervangingspools omdat deze vaak voor zowel openbaar als bijzonder onderwijs werken. Bovendien zijn deze verschillen ook voor het Vervangingsfonds en het Participatiefonds lastig.

Wanneer heeft een invalkracht recht op een vast contract?
Een invaller bij één schoolbestuur mag in drie jaar tijd zes tijdelijke contracten voor vervanging krijgen. Na deze drie jaar of na zes tijdelijke contracten heeft een invaller automatisch recht op een vast contract. Pas als een invaller meer dan zes maanden geen contract heeft gehad, begint de keten van contracten weer opnieuw met tellen.

Welke afspraken moeten schoolbesturen maken met betrekking tot het vervangingsbeleid?
Elk bestuur in het bijzonder onderwijs dient met de personeelsgeleding van de MR afspraken te maken over het vervangingsbeleid. Advies van de cao-partijen is om ook de oudergeleding te betrekken. In het vervangingsbeleid wordt omschreven op welke manier vervanging wordt georganiseerd en met welke soort contracten. Hierbij is de historische vervangingsbehoefte het uitgangspunt. Bij het opstellen van het vervangingsbeleid wordt gekeken waar mogelijkheden liggen om medewerkers zoveel mogelijk te binden aan het schoolbestuur. Er wordt gewerkt met contractvormen van vast, vast/flexibel naar flexibel.

Welke nieuwe contractvormen zijn opgenomen in de cao?
Min-max-contracten, dit zijn contracten waarbij is afgesproken dat een invaller een minimum aantal uur per week werkt. Voor het PO is dat minimum acht uur. Daarbij is afgesproken dat de invaller voor maximaal tweeënhalf keer het aantal uren als minimaal in het contract is afgesproken per week beschikbaar is. Bijvoorbeeld: als de invaller acht uur per week werkt, is hij/zij maximaal twintig uur per week beschikbaar. De werkgever is verplicht om werk aan te bieden indien de werknemer geschikt is en de werknemer is verplicht dit werk te accepteren. Min-max-contracten kunnen alleen ingezet worden voor vervangingswerkzaamheden.
 
Bindingscontracten, dit zijn contracten met een vaste omvang van één uur per week. Dit uur mag uitsluitend worden besteed aan professionalisering of teamactiviteiten. Dit betekent dat alle uren die besteed worden aan het geven van les bovenop dit uur komen. De tijdelijke uitbreidingen van deze contractvorm worden uitsluitend ingezet voor onvoorziene en onplanbare vervanging, bijvoorbeeld bij ziekte van een leerkracht. De invalkracht is niet verplicht om een oproep voor invallen aan te nemen. Als wel aan de oproep gehoor wordt gegeven, dan wordt het aantal uur in het bindingscontract tijdelijk uitgebreid gedurende de periode van vervanging. Het bindingscontract is doorlopend. Hierdoor tellen tijdelijke uitbreidingen binnen het bindingscontract niet als losse contracten.

Hoe zit het met de transitievergoeding bij ontslag?
Voor het bijzonder onderwijs geldt dat er een verplichte transitievergoeding bij ontslag aan de werknemer betaald moet worden. Dit is in de wet vastgelegd en staat los van de cao. De PO-Raad blijft van mening dat deze wet niet gemaakt is met het onderwijs op het netvlies. Wij vinden dat bovenwettelijke regelingen en een transitievergoeding niet goed bij elkaar passen.

Hoe ondersteunt de PO-Raad haar leden?
Om onze leden in aanloop naar 1 juli te ondersteunen heeft de PO-Raad diverse hulpmiddelen ontwikkeld en kennis beschikbaar gesteld. Zo hebben wij een inhoudelijk webinar over de cao georganiseerd waarin vragen van leden zijn beantwoord en is er een document met veelgestelde vragen en antwoorden op mijn PO-Raad gepubliceerd. Ook zijn er op 14 locaties in het land workshops vervangingsbeleid georganiseerd en is er een toolbox vervangingsbeleid ontwikkeld. Deze kunt u hier vinden. Tot slot kunnen onze leden contact opnemen met de Helpdesk van de PO-Raad.

Ten slotte: Wwz, cao en de vervanging van leerkrachten
De PO-Raad heeft steeds tegen de Wwz geageerd. Nu is de wet een feit voor het bijzonder onderwijs. In de CAO hebben wij afspraken gemaakt om zo goed mogelijk door te gaan met de vervanging van zieke leerkrachten. Een verruiming van het aantal tijdelijke contracten naast de nieuwe contractvormen. Als sector gaan wij nu roeien met de riemen die we hebben. De PO-Raad is blij dat de Wwz voor het primair onderwijs, na de cao-onderhandelingen, verruimd is. Toch geven besturen al aan dat de Wwz niet past voor het primair onderwijs. Het primair onderwijs heeft het hoogste percentage vaste contracten (93%). Nog meer leerkrachten in vaste dienst nemen, is niet mogelijk voor alle besturen.

De Wwz geeft geen ruimte voor regionaal spelende problemen. Zo is het organiseren van vervanging voor schoolbesturen in krimpgebieden soms een probleem. Zij kúnnen juist geen vaste contracten geven want er moeten al vaste krachten weg door de krimp. Vervangers zijn hierdoor schaars. In de Randstad speelt een lerarentekort, daar lukt het al niet de vervangingspools te vullen. In de CAO is afgesproken dat begin 2017 geëvalueerd wordt hoe het vervangingsbeleid werkt. Het is niet verbazend dat deze laatste weken voor de schoolvakanties er op veel scholen problemen zijn rond de vervanging tussen 1 juli en het begin van de vakantie. De PO-raad gaat ervan uit dat het vervangingsbeleid vanaf het nieuwe schooljaar gaat lopen volgens de nieuwe spelregels. Of het ook bij een griepgolf gaat lukken komende herfst moet nog blijken. Mocht uit de evaluatie komen dat de spelregels waar nu mee gewerkt moet worden niet adequaat zijn dan zal dat tot een nieuw gesprek met politiek en vakbonden leiden. In de tussentijd blijven wij ageren tegen de wonderlijke verschillen tussen het openbaar en bijzonder onderwijs.

Meer weten?
Lees ook het eerder gepubliceerd bericht hoe zat het ook alweer met de Wwz?

De cao-teksten worden volgende week op onze website gepubliceerd.