De PO-Raad, VO-raad en LOWAN zijn kritisch op de nieuwe Wet tijdelijke nieuwkomersvoorzieningen (TNV). De organisaties maken zich zorgen over de ontwikkeling van kinderen in TNV’s, de duur van de aanvullende bekostiging en de doorzettingsmacht die minister Dennis Wiersma (Primair en Voortgezet Onderwijs) in wil voeren.

Het nieuwkomersonderwijs staat stevig onder druk. In verschillende regio’s lukt het niet om alle kinderen binnen de termijn van drie maanden toegang te geven tot onderwijs. Met het wetsvoorstel hoopt de minister meer kinderen een plek te bieden. Schoolbesturen krijgen hierbij de ruimte om beredeneerd af te wijken van de wettelijke bepalingen uit de WPO en WVO over onderwijstijd, bevoegdheden van leraren en het onderwijsprogramma.

Zorgen over kwaliteit, bekostiging en doorzettingsmacht

De PO-Raad, VO-raad en LOWAN delen dat een lichte vorm van onderwijs beter is dan helemaal geen onderwijs, maar vrezen tegelijkertijd voor een glijdende schaal waarbij er langdurig en misschien wel blijvend wordt ingeleverd op de kwaliteit van het onderwijs aan een kwetsbare en groeiende groep leerlingen. De organisaties vinden dan ook dat het wetsvoorstel slechts mag worden gezien als noodgreep en dat de overheid moet blijven zoeken naar structurele oplossingen. In een brief aan de Tweede Kamer wordt daarnaast gepleit voor drie maatregelen:
 

1. Start aanvullende bekostiging pas op de eerste schooldag

   Scholen maken één of twee jaar aanspraak op aanvullende bekostiging voor het verzorgen van nieuwkomersonderwijs. Voor het ingaan van deze bekostiging is de aankomstdatum in Nederland leidend. Door de wachtlijsten bij nieuwkomersvoorzieningen zit echter steeds vaker en een steeds groter gat tussen de datum van aankomst en de eerste schooldag. Scholen lopen hierdoor een belangrijk deel van de aanvullende bekostiging mis.

2. Verleng aanvullende bekostiging voor nieuwkomers met de periode waarin een nieuwkomer is aangewezen op een tijdelijke voorziening.

   De tijdelijke voorzieningen moeten betaald worden uit de bestaande aanvullende bekostiging. Maar als kinderen lang in een TNV blijven, is er bij doorstroom naar een reguliere nieuwkomersklas of het regulier onderwijs geen aanvullende bekostiging over voor extra ondersteuning. Uit ervaring met de Oekraïense kinderen in noodvoorzieningen blijkt dat deze ondersteuning wél nodig is.

3. Haal bepalingen over doorzettingsmacht uit wetsvoorstel

   De minister krijgt bij invoering van het wetvoorstel de bevoegdheid om te besluiten of er in een bepaalde gemeente een tijdelijke nieuwkomersvoorziening moet worden opgericht. Als de inrichting hiervan niet van de grond komt, kan het gemeentebestuur een schoolbestuur aanwijzen dat een tijdelijke voorziening moet inrichten. Als hier door het schoolbestuur geen opvolging aan wordt gegeven kan er een bekostigingssanctie volgen. 
   
   In lijn met het advies van de Raad van State zijn de PO-Raad, VO-Raad en LOWAN van mening dat deze werkwijze de goede samenwerking tussen scholen, gemeenten en rijk doorkruist. De regels voor doorzettingsmacht gaan uit van wantrouwen en zijn eerder ook niet nodig gebleken bij het opzetten van noodvoorzieningen voor Oekraïense kinderen. Ook lost het de problemen rond personeel, huisvesting en grootschalige opvangplekken met veel minderjarige nieuwkomers niet op.