Besturen die weleens een audit hebben laten uitvoeren, blijven daarover in de toekomst enthousiast. Ze organiseren er vaker één, passend bij hun eigen stichting. En hoewel scholen het spannend vinden, ervaren ze ook dat zo’n audit zicht geeft op de kwaliteit en de mogelijkheid biedt te sturen op verbeteringen, constateert Lieve Schoofs, die de ervaringen van schoolbesturen met audits onderzocht. 

Allereerst: schoolbesturen gebruiken de termen visitatie en audit een beetje door elkaar heen. De termen roepen verschillende beelden op, zegt Schoofs. ,,Over het algemeen is een audit wat meer beoordelend, er komt een kwaliteitsoordeel uit. Een visitatie draait vaak om een vraag die een school zelf inbrengt: Kom eens met een advies over wat je op dit of dat gebied ziet.”

Schoofs (lerares primair onderwijs en in de afrondende fase van haar master Onderwijswetenschappen aan de Radboud Universiteit) benaderde in opdracht van de PO-Raad bovenschoolse medewerkers die via de PO raad scholing volgden in auditing en visitatie. Het is een relatief kleine groep van twaalf geïnterviewden (stichtingen van verschillende grootte), maar ze geven vrijwel hetzelfde beeld.  

Een beetje van de inspectie en een beetje van jezelf

Schoofs kreeg terug dat organisaties de audits zelf voortzetten en zoeken naar manieren om die verder te ontwikkelen, passend bij hun eigen doelstellingen. Maar dat blijkt in de praktijk flink ingewikkeld. Allereerst vinden schoolteams het heel erg spannend, zo’n audit. En ze komen dan ook nauwelijks zelf met het verzoek om een audit.  

Dan is er de factor tijd die belemmerend werkt. Een auditteam ervaart een auditdag als erg intensief. Er vindt aan het eind van de dag al vaak direct een terugkoppeling plaats aan het team en er moet veel informatie verwerkt worden in een verslag. 

En de samenstelling van het auditteam. Dat passen stichtingen graag aan aan de ontwikkelvraag die centraal staat: leerkrachten erin, directeuren, het team komt de klas binnen… Een hele puzzel, zeker in deze tijd van lerarentekort. 

Ook het kader blijft een zoektocht. ,,Enerzijds willen organisaties het inspectiekader aanhouden, anderzijds moeten scholen de ruimte krijgen hun eigen kwaliteitsvraag te stellen”, vertelt Schoofs. ,,Elementen uit het toezichtkader worden verwerkt in het auditkader. Want dat inspectiekader blijkt toch wel heel fijn concreet en werkbaar. Het blijft een zoektocht zelf tot zulke eigen, fundamentele aspecten te komen.”

Kijk eens bij een ander

Veel besturen zijn zelf het wiel aan het uitvinden, als het aankomt op audits. Schoofs: ,,De conclusie van mijn onderzoek is dat de auditsystematieken veel zaken gemeen hebben. Het is dus de vraag of elk bestuur deze systematiek individueel moet willen opstarten. Ik zou ze toch adviseren eens te kijken bij een andere stichting. Wat doen ze daar waar jij wat van kunt meepakken”

En wat levert het nou op?

De respondenten zijn overwegend positief over de audit als middel om de onderwijskwaliteit te evalueren. Ze noemen dat zo’n audit bijdraagt aan de professionele cultuur, inzicht geeft in het functioneren van scholen op bestuursniveau en de motivatie voor kwaliteitszorg vergroot. De aanvankelijke weerstand van schoolteams verandert in een houding van ‘Hoe kan dit ons helpen?’.

De PO-Raad ontwikkelde in samenwerking met de B&T academie de Leergang Audits, reviews en visitaties in het onderwijs. De leergang start weer op 23 november. Wil jij zelf audits, visitaties en reviews uitvoeren? Kijk op de website van B&T voor alle informatie.