De overheid moet stoppen met het aansturen van het onderwijs buiten de schoolbesturen om, dit adviseert de Onderwijsraad in het rapport ‘Een duidelijke positie van schoolbesturen’. Op hun beurt zouden schoolbesturen de interne verbinding met hun school of scholen moeten verstevigen. Ook adviseert de Onderwijsraad het onderlinge vertrouwen te herstellen. De PO-Raad onderschrijft het rapport en nodigt haar leden en de overheid uit om samen aan de slag te gaan.

Met dit advies wil de Onderwijsraad helderheid scheppen over de positie  
van schoolbesturen, hun rol, verantwoordelijkheden en bevoegdheden en hun verhouding tot de overheid, de scholen en elkaar. Centrale vraag uit het rapport is dan ook: ‘Wat is nodig om schoolbesturen de verantwoordelijkheid te laten waarmaken die hoort bij hun positie in het onderwijsbestel?’

Beperk doelfinanciering  

De Onderwijsraad schrijft dat schoolbesturen een onmisbare rol in het onderwijsbestel vervullen. Onder meer als knooppunt tussen schoolorganisatie en de omgeving en als knooppunt op regionaal, lokaal en schoolniveau. De Onderwijsraad schetst ook dat het beleid en gedrag van de overheid het schoolbesturen moeilijk maakt om deze rol in te vullen. Dit komt door tegengestelde eisen en verwachtingen en doordat er ‘om het bestuur’ heen wordt gestuurd.

De Onderwijsraad adviseert de overheid om:

1. Waar nodig wettelijke kaders te stellen en de rol van schoolbesturen te respecteren. 
2. Het onderwijs zoveel mogelijk, via de schoolbesturen, structureel te bekostigen en doelfinanciering beperkt in te zetten. Voor extra investeringen het instrument aanvullende bekostiging in te zetten en concurrentieprikkels in de bekostiging te dempen. 
3. In uitingen de bestuurlijke verhoudingen in het onderwijs te respecteren.

Schoolbesturen: maak je knooppuntfunctie waar 

Ook is er werk aan de winkel voor schoolbesturen. Zo schrijft de Onderwijsraad dat niet alle schoolbesturen hun centrale rol en verantwoordelijkheid waarmaken. Zij zijn te weinig betrokken in de eigen organisatie en hebben weinig oog voor belangen die verder gaan dan de eigen organisatie.

De Onderwijsraad adviseert schoolbesturen:

1. Elkaar aan normen voor goed bestuur te houden. 
2. Als intern toezicht en medezeggenschap ook oog te hebben voor verbondenheid en samenwerking. 
3. Eisen te stellen aan de bekwaamheid van schoolbestuurders.

Kwaliteitsagenda PO-Raad

Dit advies sluit naadloos aan op de ontwikkeling van de Kwaliteitsagenda van het Impactteam Stelsel en Professionalisering. Met deze agenda werken schoolbesturen zichtbaar aan kwaliteit, transparantie en professionaliteit. Het rapport van de Onderwijsraad overlapt in sterke mate de concept Kwaliteitsagenda. Zo wordt er gesproken over accreditatie, collegiale visitaties en minimumeisen. De komende weken organiseert de PO-Raad diverse bijeenkomsten om de concept Kwaliteitsagenda met haar leden te bespreken.

Freddy Weima, voorzitter PO-Raad over het rapport: ,,Het advies van de Onderwijsraad laat wederom zien dat een goede samenwerking tussen overheid en schoolbesturen essentieel is om de grote uitdagingen in onze sector te lijf te gaan. Ik onderschrijf de concrete aanbevelingen aan schoolbesturen en overheid, en nodig onze leden en de overheid uit om samen het onderlinge vertrouwen te verstevigen.”

Herstel van vertrouwen

Tot slot adviseert de Onderwijsraad om bij het werken aan het herstel van vertrouwen uit te gaan van twee leidende principes. Leg de verantwoordelijkheid zo laag mogelijk in het bestel en de organisatie en ga uit van het collectieve belang van zo goed mogelijk onderwijs voor alle leerlingen.  

Webinar voor leden

Op 30 oktober organiseert de PO-Raad een webinar voor leden. Edith Hooge, voorzitter Onderwijsraad, deelt de bevindingen uit het rapport en geeft antwoord op vragen van schoolbesturen. Leden van de PO-Raad kunnen zich hier aanmelden. 

Meer lezen?

Download het rapport ‘Een duidelijke positie voor schoolbesturen’ op de website van de Onderwijsraad.