Kinderen moeten gelijke kansen krijgen om digitaal vaardig te worden, zodat zij voorbereid zijn op de toekomst waarin digitale vaardigheden een grote rol spelen. Om dit te realiseren, wil PCOU Willibrord digitale geletterdheid een plek geven in het onderwijs op al haar 43 scholen (30 primair onderwijs en 13 voortgezet onderwijs). Een struikelblok hierbij is dat niet alle leraren al voldoende digitaal geletterd zijn. Het op te zetten innovatielab moet bijdragen aan de digitale geletterdheid van zowel de leraren als de leerlingen.  

Samenwerking 
In de innovatievraag staat samenwerking centraal. Niet alleen binnen de organisatie, maar ook met de wereld buiten het onderwijs. Om de kinderen op te leiden voor hun toekomst als wereldburgers vindt PCOU Willibrord het belangrijk dat het onderwijs niet in een ‘bubbel’ plaatsvindt maar in een duurzame samenwerking met de gemeente, bedrijven en andere partners in zowel de publieke als private sector. Het idee is dat er al veel kennis beschikbaar is, maar dat deze beter verbonden kan worden. Dat gebeurt onder andere door het organiseren van ‘Communities of Practice’, bijeenkomsten waar leerlingen en leerkrachten van verschillende scholen samenkomen en die vooral bedoeld zijn om nieuwsgierigheid te prikkelen. 

Volg de ontwikkelingen ook via het Instagram-account van het innovatielab. 

De innovatievraag van PCOU Willibrord uit 2020/21 richt zich op het realiseren van een doorlopende leerlijn digitale geletterdheid voor primair, speciaal en voortgezet onderwijs door middel van een innovatielab. Door de coronamaatregelen toentertijd kon er geen fysiek lab opgezet worden waar leerlingen naartoe konden komen, maar ontstonden er wel andere mooie initiatieven, zoals een pilot met leskisten.  

In de projectperiode zijn er contacten gelegd met andere scholen en opleidingen, waardoor kennis breed gedeeld wordt. Ook zijn de eerste stappen gezet om in de toekomst samen te werken met private partijen in de regio. 

Dit zijn de resultaten van de innovatievraag:  

• Er worden lessen ontwikkeld die passen bij (de leerlijn) digitale geletterdheid en die geïntegreerd met andere vakgebieden en op verschillende niveaus aangeboden kunnen worden.  

• Als alternatief voor een fysiek innovatielab komt er een pilot met leskisten met alle benodigde materialen voor de ontwikkelde lessen.  

• Een lerend netwerk waarin professionals uit primair en voortgezet onderwijs kennis en lesideeën delen. Communities of practice vinden al (online) plaats in samenwerking met de Katholieke Scholenstichting Utrecht. 

• Een ‘ethisch paspoort’ dat is opgesteld aan de hand van het Ethiekkompas. Het paspoort geeft houvast bij gesprekken met commerciële partijen.  

• Een e-publicatie over het proces aangevuld met reflecties en leerpunten.  

Tips 

Zelf aan de slag met een innovatie op het gebied van digitale geletterdheid en/of een innovatielab? Dit zijn de tips van PCOU Willibrord:  

• Begin klein en zet één stap tegelijkertijd zodat je steeds kunt bijsturen.  

• Een innovatielab is geen doel op zich maar een middel om digitale geletterdheid te bereiken. Is een fysiek lab nog niet mogelijk? Onderzoek of er andere manieren zijn om scholen toegang te geven tot de benodigde apparatuur en materialen.  

• Schaf geen ICT-middelen of gadgets aan ‘voor de leuk’, maar denk goed na over welke doelen je ermee wil bereiken.  

• Samen kom je verder dan alleen: kijk of je op deelgebieden kunt samenwerken met andere schoolbesturen of onderwijsinstellingen. 

Wil je sparren over dit onderwerp? 
Neem dan contact op met Jennifer Schipper-de Laet, programmacoördinator innovatie bij PCOU Willibrord. 

Voorafgaand aan de ontwerpfase oriënteerde PCOU Willibrord zich op de mogelijkheden door inspiratiebezoeken af te leggen en onderzoeksgesprekken te voeren met andere labs.  

Verwachtingen afstemmen 
Al snel bleek hoe belangrijk het is om te weten wat je precies verwacht van een samenwerking met een bedrijf voordat je ermee om de tafel gaat. Jennifer Schipper-de Laet, programmacoördinator innovatie en beleidsadviseur onderwijs & ICT: “We deden mee aan een prijsvraag van een technologiebedrijf en wonnen een mooie bijdrage voor ons lab, wat natuurlijk fantastisch is. Maar gaandeweg bleek dat we allebei een andere verwachting van de samenwerking hadden. Door hierover met elkaar in gesprek te gaan, zijn we alsnog tot een mooie samenwerking gekomen waar beide partijen zich prettig bij voelen.”  

Ethisch gesprek
Om bij nieuwe samenwerkingen in een eerder stadium het gesprek te kunnen voeren over verwachtingen en voorwaarden, volgde de projectgroep een workshop ‘ICT en ethiek’ bij Kennisnet. Het Ethiekkompas hielp bij het opstellen van een ‘ethisch paspoort’, dat houvast geeft in gesprekken met bedrijven. Jennifer Schipper-de Laet: “Je moet je bij elke samenwerking afvragen: ‘Wat brengt het ons en wat vraagt het van ons?’ en ‘Ben je bereid om een deel(tje) van jezelf te verkopen voor samenwerking met een bedrijf?’ 

Leskisten 
​Het innovatielab bestaat nog niet in fysieke vorm. Omdat het door de coronamaatregelen niet mogelijk was om groepen te ontvangen, zocht de werkgroep ‘innovatielab’ naar alternatieven. Zo ontstond het idee om leskisten te ontwikkelen, waardoor het innovatielab naar de scholen toe kan komen.  

Doorlopende leerlijn digitale geletterdheid 
Terwijl de werkgroep van Schipper-de Laet zich concentreerde op het innovatielab, is een andere werkgroep aan de slag gegaan met een doorlopende leerlijn digitale geletterdheid.  

E-publicatie 
De projectgroep van PCOU Willibrord heeft haar proces beschreven in een e-publicatie, aangevuld met reflecties en leerpunten, zodat andere besturen daarvan kunnen leren. Bekijk de publicatie: Visuele samenvatting innovatievraag (PCOU).