Ik kan het me nog goed herinneren uit mijn tijd als schoolleider. De ene leraar vond het te warm in het gebouw en de andere te koud. Er werd dan ook veel aan de knoppen van de radiotoren gedraaid, waardoor het voorgeprogrammeerde systeem op hol sloeg. Een aardige monteur hielp me uit de brand met een truc: met een kleine aanpassing aan de knoppen leek het alsof je daar nog flink aan kon draaien, maar in de praktijk veranderde er niets aan de temperatuur. Pas bij mijn afscheid heb ik het durven opbiechten aan mijn collega’s.

Ik denk dat veel mensen die werken in het onderwijs dit zullen herkennen. Het is ontzettend frustrerend, maar je kunt maar weinig doen in de huidige schoolgebouwen als het gaat om temperatuur. En vooral in hele warme weken met veel zon op het gebouw, zorgt dit voor benauwde klaslokalen. Dat is echter nog maar een greep uit de problemen die er zijn als het gaat om onderwijshuisvesting. 

Geen gouden kranen

Schoolbesturen en gemeenten moeten de middelen die er zijn voor schoolgebouwen altijd verdelen in schaarste. We roepen het al jaren, maar inmiddels hebben ook diverse onderzoeken aangetoond: schoolbesturen en gemeenten komen geld tekort voor goede schoolgebouwen. Dit is geen geld voor gouden kranen, maar voor functionele, gezonde, frisse en duurzame gebouwen waarin we goed onderwijs aan kinderen kunnen geven. McKinsey becijferde vorig jaar al dat schoolbesturen gemiddeld 15% meer uitgeven aan onderwijshuisvesting dan wat zij ontvangen van het Rijk en ook het recente Interdepartementaal Beleidsonderzoek Onderwijshuisvesting in opdracht van minister Slob concludeert dat er per jaar 730 miljoen euro extra nodig is om de bekostiging voor schoolgebouwen op orde te krijgen. 

Dat er nú echt iets moet gebeuren aan slechte en verouderde schoolgebouwen zeg ik vandaag ook in Trouw. Het merendeel van de leerlingen in het po en vo krijgen onderwijs in een schoolgebouw waarin het binnenklimaat niet goed is. Dat betekent dat de temperatuur, akoestiek, luchtkwaliteit of licht in het gebouw niet op orde is. Het gemiddelde schoolgebouw is veertig jaar oud en wordt pas na 69 jaar vervangen. Veel van die schoolgebouwen zijn ingericht voor klassikaal onderwijs, terwijl we met ontwikkelingen als IKC-vorming en inclusiever onderwijs juist behoefte hebben aan flexibele schoolgebouwen. 

Schoolbesturen en gemeenten willen werken aan gezonde, duurzame en toekomstbestendige schoolgebouwen, maar komen geld tekort. Extra investeringen van het Rijk zijn echt noodzakelijk. Ik wil daarom een oproep aan de formatietafel doen: pak de knelpunten die er zijn op het gebied van schoolgebouwen nu aan. Maak extra geld vrij en zorg ervoor dat de verantwoordelijkheden helder worden verdeeld.  

Goede schoolgebouwen kosten nu eenmaal geld. We zijn daarin als onderwijs ook veel te bescheiden geweest. Investeren in goed onderwijs én goede gebouwen. Ook dat is investeren in je leraren.

Realistische bekostiging

Politiek is bijzonder gefocust op het primaire proces: het onderwijs aan de kinderen en de leraar in de klas. Dat is ook ontzettend belangrijk. Maar geld steken in goede schoolgebouwen is investeren in het primaire proces. Laten we zorgen voor gezonde gebouwen waarin het gezond is om te werken voor leraren en ander onderwijspersoneel en die voor leerlingen een gezonde en inspirerende leeromgeving bieden. Onderzoek laat immers zien dat een gezond binnenklimaat zorgt voor betere leerprestaties. 

Goede schoolgebouwen kosten nu eenmaal geld. We zijn daarin als onderwijs ook veel te bescheiden geweest. Een nieuw kabinet moet niet alleen investeren in salarissen van leraren, begrijp me niet verkeerd, dat is ook heel erg belangrijk. Maar juist ook in goed onderwijs én goede gebouwen. Ook dat is investeren in je leraren: het terugdringen van ziekteverzuim, een inspirerende werkomgeving waarin het gebouw ondersteunend is in wat je de leerlingen leert. Dat zorgt uiteindelijk voor een toename van het werkplezier.   

We hebben te maken met een verouderde voorraad aan schoolgebouwen, dat vraagt om een integrale aanpak. Met een simpele subsidieregeling waarbij cofinanciering nodig is redden schoolbesturen en gemeenten het niet.

Alle randvoorwaarden moeten op orde zijn om goed onderwijs te kunnen geven. En dat zijn ze nu niet. Zo was er het afgelopen jaar veel te doen over ventilatie en riep het kabinet de suvis-regeling in het leven. Het is goed dat er wat extra geld beschikbaar kwam, maar de regeling zit niet goed in elkaar hebben we minister Slob eerder laten weten. We hebben te maken met een verouderde voorraad aan schoolgebouwen, dat vraagt om een integrale aanpak. Met een simpele subsidieregeling waarbij cofinanciering nodig is redden schoolbesturen en gemeenten het niet. Zo’n regeling is er om kleine dingen te herstellen, maar als het om schoolgebouwen gaat is er echt meer nodig. Zorg voor realistische bekostiging, dat is wat ik aan het nieuwe kabinet vraag. Zodat het niet meer nodig is mijn oude truc met de thermostaatknoppen toe te passen.  

Goed onderwijs vraagt om goede schoolgebouwen from PO-Raad on Vimeo.