Het veelgeplaagde kabinet Rutte IV verdient een groot compliment: niet eerder werd er zo fors en structureel geïnvesteerd in het funderend onderwijs. Het kabinet ziet in hoe ongelofelijk belangrijk het primair en voortgezet onderwijs zijn voor ’s lands toekomst. De focus is ook goed. Het kabinet maakt zich sterk voor kwaliteit, voor kansen voor kinderen en voor een beter functionerende arbeidsmarkt. De manier waarop is soms discutabel, daarover in andere blogs meer. Maar het compliment staat.

Toch is er één belangrijk onderwerp dat schittert door afwezigheid op de Haagse agenda’s: de onderwijshuisvesting. Veel van onze schoolgebouwen zijn verwaarloosd, soms decennialang. Gemeenten en schoolbesturen hebben de taak om de gebouwen op orde te brengen en te houden, maar het ontbreekt ze stomweg aan de middelen. Ook de regelgeving zit vaak gruwelijk in de weg.

De gevolgen zijn zichtbaar en voelbaar. Zo heeft een kwart van de gebouwen energielabel G, de laagste categorie. Schoolgebouwen zijn gemiddeld ruim veertig jaar oud. Veel van de scholen die ik het afgelopen jaar bezocht doen mij dan ook denken aan mijn eigen lagere schooltijd, inderdaad zo’n veertig jaar geleden. Vaak zelfs dezelfde gebouwen als toen, sowieso al niet een periode die bekend staat om z’n architectonische hoogstandjes.

In de coronatijd werd het belang van goede ventilatie duidelijk en kwam dat hoog op de agenda. Terecht. Maar de politiek was uit op snelle, vooral zichtbare oplossingen: CO2-meters, dure nieuwe ventilatiesystemen in oude gebouwen. Te weinig wordt erkend dat de ventilatieproblematiek een symptoom is van een veel groter en breder probleem.

Iets vergelijkbaars dreigt nu de energieprijzen stijgen. We moeten er voor waken dat de focus eenzijdig op isolatie komt te liggen. We moeten werken aan gebouwen die gewoon goed zijn. Duurzaam, inclusief, gezond.

Een ongemakkelijke waarheid voor de coalitie, want de staat van onze schoolgebouwen dreigt de aandacht af te leiden van de zaken die wél prioriteit hebben gekregen. Maar dat is een schijntegenstelling. Uit onderzoek blijkt dat de kwaliteit van een schoolgebouw ertoe doet als je de onderwijskwaliteit wilt verbeteren. En goede gebouwen hebben een positief effect op het ziekteverzuim, dat kunnen we in tijden van personeelstekorten heel goed gebruiken. De staat van onze gebouwen hangt direct samen met de kernthema’s van dit kabinet: kwaliteit, kansen, personeel.

Het wordt hoog tijd dat onderwijshuisvesting de plek op de politieke agenda krijgt die het verdient. Goede schoolgebouwen dragen bij aan goede leerprestaties, aan gezond werken, aan inclusief onderwijs, aan de klimaatdoelstellingen, aan kansen voor kinderen.

Daarom is het zo goed dat zoveel partijen zich achter het manifest voor betere schoolgebouwen hebben geschaard. Vakbonden, de leerlingen- en ouderorganisatie, de gemeenten, maar ook de bouwondernemers en de technisch installateurs. Partijen die we nodig hebben om tot beter onderwijs én betere onderwijsgebouwen te komen.

Op 6 oktober vergadert de Tweede Kamer over onze schoolgebouwen. Laten we hopen dat het een ommekeer is.