Het kabinet wil het aantrekkelijker en makkelijker maken om leraar te worden. Ze wil onder meer dat leraren - met behoud van kwaliteit - op meer verschillende manieren een bevoegdheid kunnen halen, dat zij bevoegdheden kunnen stapelen en zich kunnen specialiseren. Ook moeten zij voortaan in meerdere onderwijssectoren tegelijk kunnen werken. In de praktijk betekent dit bijvoorbeeld dat een leraar een specifieke bevoegdheid kan halen voor de onderbouw in het primair onderwijs, eventueel gecombineerd met een bevoegdheid voor voor- en vroegschoolse educatie.

Het kabinet reageert hiermee op het voorstel van de Onderwijsraad 'Ruim baan voor leraren’. Om meer leraren warm te maken voor het vak, pleitte de raad voor ‘ruimere onderwijsbevoegdheden in combinatie met verbredende en verdiepende specialisaties’. Leraren kunnen zich dan gemakkelijker specialiseren of juist kiezen voor een meer generalistisch takenpakket.

Knelpunten en oplossingen

Het kabinet erkent dat het huidige bevoegdhedenstelsel diverse knelpunten kent. Zo kunnen leraren die een extra bevoegdheid willen halen of in de loop van hun carrière willen instromen in het onderwijs, niet altijd een passende lerarenopleiding vinden, schrijven onderwijsministers Ingrid van Engelshoven en Arie Slob in een brief aan de Tweede Kamer. Scholen zelf hebben vrijheid om hun onderwijs naar eigen visie in te richten maar kunnen lang niet altijd het personeel vinden dat hierbij past. De aangekondigde maatregelen moeten deze knelpunten wegnemen en zo het vak aantrekkelijker maken. Dat helpt vervolgens ook bij het oplossen van het lerarentekort, al is dat niet de drijfveer achter de plannen, benadrukken de ministers. Met hun plannen hopen ze bovendien meer samenhang tussen vakgebieden en doorlopende leerlijnen te ondersteunen.  

In hun brief schrijven de bewindslieden verder dat ze het ook makkelijker willen maken om vanuit een andere baan de overstap te maken naar het onderwijs. Zo zou zij-instroom een ‘regulier onderdeel’ van de lerarenopleidingen moeten worden en standaard onderdeel moeten uitmaken van het personeelsbeleid van schoolbesturen.

In zijn rapport adviseerde de Onderwijsraad ook één loon- en functiegebouw op te zetten voor primair en voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs. Van Engelshoven en Slob schrijven dat zij dit zien als een ‘dringend advies aan de sociale partners om hierin in intersectoraal verband hun verantwoordelijkheid te nemen’.

Reactie PO-Raad

De PO-Raad is voorstander van één loongebouw maar wijst het kabinet hierbij ook op zíjn verantwoordelijkheid. Leraren in het primair onderwijs verdienen nog steeds minder dan hun collega’s in het voortgezet onderwijs, ondanks dat hun functies gelijkwaardig zijn aan elkaar. Om alle leraren eerlijk te belonen en te voorkomen dat leraren uit het primair onderwijs massaal overstappen naar het voortgezet onderwijs moet de loonkloof worden gedicht. Hiervoor is extra geld nodig van het kabinet. Alleen dan hebben de genoemde maatregelen positief effect op de aantrekkelijkheid van het vak.

De plannen van het kabinet sluiten verder inhoudelijk in grote lijnen aan bij het pleidooi van de PO-Raad. Die pleit al langer voor meer diversiteit in lerarenteams en voor meerdere routes die opleiden tot leraar. Ook is ze groot voorstander van doorgaande lijnen van voorschool naar basisschool naar middelbare school, omdat kinderen zich dan beter kunnen ontwikkelen.

Met het kabinet deelt ze de ambitie dat opleidingen en scholen samenwerken aan het opleiden en ontwikkelen van leraren.  Met VO-raad en MBO Raad werkt ze hieraan in het Platform Samen Opleiden. 

Het kabinet werkt de komende tijd zijn voorstellen verder uit. In 2020 moet een definitief plan klaar zijn en wil het kabinet starten met enkele pilots. De PO-Raad denkt graag mee over verdere invulling van de plannen. Ook wil ze graag verder het gesprek aangaan hoe opleidingen verder kunnen worden vormgeven zodat opleiding en praktijk nog beter op elkaar aansluiten.